Dil anlatım 4 ders notu

Cevapla
mayc14
Mesajlar: 7
Kayıt: 27 Nis 2013, 23:02

Dil anlatım 4 ders notu

Mesaj gönderen mayc14 » 30 Nis 2013, 02:17

ÖYKÜLEME: Geçmişe yönelik olayların zaman sırasına göre ilgi uyandıracak biçimde anlatılmasına denir.

LİRİK ŞİİR:Duygu ve düşüncelerin düş gücüyle zenginleşip coşkulu bir dille anlatıldığı şiir türüdür.
*Lirik anlatımda toplumsal mutluluk ya da felakaetlerden duyulan acı yada sevinç gibi ortak duygular anlatılır.
*Uzun yıllar lirik şiir konuları aşk yada ölüm gibi alanlarla sınırlandırılır.
*Lirik anlatım duyguların dilidir. Kişiseldir.Akıldan çok düş gücüne, düşünceden çok duyguya yaslanır''Çoban çeşmesi'' adlı şiir gibi.
*Lirik şiir Türk edebiyatında da en çok kullanılan şiir türlerinden biridir.
Divan edebiyatında Fuzuli,Nedim,Hak ve tasavvuf edebiyatında Yunus Emre;Halk edebiyatında Karacağolan ve yeni edebiyatta da Yahya Kemal Beyatlı gibi bu alanda büyük şairler yetişmiştir.

EPİK ŞİİR:Toplum içinde okunan kahramanlık olaylarını yüceltici öyküleyici şiirlere denir.

DESTAN TÜRLERİ: Sümer-Akad-Babil uygarlığı ürünü olan ve çivi yazısıyla pişmiş çamur tabletlere geçirilen Gılgameş destanı bilinenlerin en eskisi sayılmaktadır.

*Ithaka Kralı Odysseus 'un başından geçenleri anlatan Odysseuio destanı ise yazılı destan türünün en iyi örnekleri arasındadır.

*Destan kahramanlar, toplumun yöneten ve savaşlarda aslarını duyuran kahramanlardır.

Doğal Destan:Toplumu derinden etkilemiş bir olayın ortak sözel ve kendiliğinden oluşan ürünüdür.
Yapma Destan:Yapma destanlar ilker hayatın ortak sözel ve kendiliğinden oluşan ürünüdür.
Dünya edebiyatında bilinen başlıca yapma destanlar şunlardır:İlahi komedya (Dante), Kurtarılmış Kudüs(Tasso),Yitirilmiş Cennet(milton),Şehname(Firdevsi)

Çağdaş Destan:Çağdaş edebiyatımızda Kurtuluş Savaşı, tarihsel olay ve kişiler üzerine yazılmış uzun şiirlerede destan denilmektedir.
*Doğa üstü olaylara rastlanmaz. Destanda yer alan kişiler gerçek üstü özellik taşımaz.

Lirizm:Bir şairin, duygularını içinden geldiği gibi şiirine aktarmasına “lirizm” denir.
*Bizim edebiyatımızda lirizmi en yüce noktasına ulaştıranlar Baki, Fuzuli, Nedim, Şeyh Galip ve Yahya Kemal’dir.

Monolog: Bir tiyatro oyununda kişilerden birinin kendi kendine yaptığı konuşmaya monolog denir.

Somut isimler:Basit bir ifade ile, beş duyu organımız tarafından algılayabileceğimiz kavramlardır. Yani elle tutabileceğimiz, gözle görebileceğimiz ya da varlığını hissedebileceğimiz kavramlardır. Örnek: masa, sandalye,taş, toprak, çiçek, defter, kâğıt, kalem, silgi, bilgisayar, toprak, kum, elma, armut, dolap vs.

Soyut isimler:Soyut isimler veya mana isimleri klasik tanımla beş duyu organlarıyla algılanamayan, zihinsel veya somut olarak ispatı mümkün olmayan kavramları karşılayan isimlerdir.Örnek:Sevgi, saygı, inanç, korku, yiğitlik, aşk gibi.

Mizahi anlatım:Güldürme ögesinin ön planda tutulduğu metinlerde kullanılan anlatım türüne mizahi an­latım denir.

Diyalog:Oyun ve roman hikaye gibi edebiyat türlerinden iki yada daha çok kişi arasındaki konuşmaya verilen ad.

Portre:Bir kimseyi karakteristik özellikleriyle okuyucuya tanıtmak amacıyla yazılan edebî yazılara portre denir.

Fiziki Portre:Fiziki portre insanın dış görünüşünün eksiksiz bir fotografıdır.
Bu tür portre betimlemelerin de kişinin dış görünüşü olduğu gibi anlatılır.

Ruhi Portre:Bir insanın iç dünyasını tutum ve davranışlarını betimlemeye ruhi portre denir.
Bir kişinin iç dünyasını tanımak için onu uzun bir süre gözlemlemek gerekir.

Sıfat:İsimden önce gelecek ismi niteliklerini ve niceliklerini belirler.

Özne:Cümlede yüklemin bildirdiği işi yapan yüklemin bildirdiği durum içinde yargıya konu alan varlıga özene denir Cümlede ''kim'' ve ''ne'' soruları özneyi verir.

Zarf Tümleci:Yüklemin anlamını zaman,durum,yer-yön,miktar,sebep,araç ve soru bakımından tamamlayan tümleçlerdir. Yükleme sorulan 'ne zaman' ne kadar, nasıl niçin,ne gibi, ne diye'' soruları zarf tümlecini verir.

Nitemele Sıfatları:Varlıkların yerini,sayısını gösteren, soru yoluyla ya da belgisiz olarak durumunlarını belirten sözcüklere belirtme sıfatı denir.
Niteleme sıfatları, isimlere sorulan''nasıl'' sorusunun cevabıdır.
Örnek;
Yaprak:
-nasıl yaprak?
-Yeşil yaprak,iri yaprak,uzun yaprak,büyük yaprak.

Belirtme Sıfarları:Varlıkların yerini, sayısını gösteren,soru yoluyla ya da belgisiz olarak durumlarını belirten sözcüklere belirtme sıfatı denir.
Örnek;
''Beş kişiye sekiz ekmek''
''Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik''
''Hangi dağda kurt öldü?''

İşaret Sıfatları:İsimleri işaret ederek, göstererek belirten sıfatlardır.
Örnek;
-Bu eve kim girecek?
-Lunaparka mutlaka gitmeliyiz.
-Öteki elbiseyide deniyebilirmiyiz.

Sayı Sıfatları:İsimlerini, sayılarını, sıralarını, bölümlerini ve parçalarını kesin olarak belirten sıfatlara sayı sıfatları denir.
Örnek;
-Beş gün sonra Urfa ya gideceğim.
-Onar kişilik gruplara ayrılınız.
-Üçüncü listeye bakabilirmiyim.

Sayı sıfatları 4 e ayrılır.
Asıl sayı sıfatları: İsimlerinin sayılarını kesin olarak belirten sıfatlardır.
Örnek;
Üç kilo kiraz istiyorum.
Aradan on dört yıl geçti.

Sıra sayı sıfatları:İsimlerin ıralarını derecelerini belirtem sıfatlara sıra sıfatları denir.
Asıl sayılara ''-ncı,-nci,-ncu,-ncü '' ekleri getirilerek oluşturulur.
Örnek;
-Üçüncü caddeden sağa dönün.
-Beşinci sınıflar tiyatro oyunu için hazırlanıyorlar.
-Sekizinci katta oturuyoruz.

Üleştirme sayı sıfatları:İsimlerin bölümlere ayrıldığını belirtem sıfatlara üleştirme sıfatları denir.
Üleştirme sayı sıfatları, sayı isimlerine getirilen ''-er,-ar,-şer,-şar'' ekleri ile oluşturulur.
Örnek;
-Beşer kişilik gruplara ayrıldık.
-Yarımşar kiloluk üç paket çay aldım.

Kesin sayı sıfatları:İsimlerin parçalarını belirten sıfatlara kesin sayı sıfatları denir.
Örnek;
-Yarım kilo da şeftali tart.
-Her gün iki buçuk litre su içebilirsiniz.
-Bu yılki karın dörtte biri benimdir.

Türemiş sıfatlar:İsim ya da fiil köklerine ve gövdelerine getirilen isim yapım ekleriyle oluşturulmuş sıfatlardır.
Kiralık ev, yıllık izin, tuzlu su, Aydınlı Hasan, işsiz adamlar, ölü balık, sütçü kadın, yarınki

maç, genişçe bir oda, büyücek bir ev, ekşimsi / ekşimtırak erik, kısacık kol, incecik ip...
Penceresinden kavak ağaçları görünen / bir sağlık ocağı
yanaklarımı pembeleştiren / makaslar
uçuşan / pamukçuklar
Kavakları silkeleyen / rüzgâr
Kocaman / bir masası ve koltuğu
çalışkan öğrenci, susuz yaz, yuvarlak masa...

----
Şahıs zamiri>Ben ders çalışmak istiyorum.
İşaret zamiri>Şunu daha çok beğendim.
Belgisiz zamir>Biri bize doğru yaklaşıyordu.
Soru zamiri>Hangisini okudum demiştin?

----

Basit zamirler:Hiçbir yapım eki almamış, kök halindeki zamirlerdir.
Ben,sen,o,biz,siz,onlar(kişi zamirleri)
Bu,şu,o,bunlar,şunlar,onlar(işaret zamirleri)
Hangi,kaç,kim(soru zamirleri)

Birleşik zamirler:Belgisiz zamirler ve soru zamirlerinin bazıları birleşik halde bulunurlar:Birçok,pek çok,herbiri,hiçbirisi,herhangi biri, ne kadarı,birkaçı,birçoğu,pek çoğu,pek azı..

Geçişli eylemler:Öznenin yaptığı iş, canlı ya da cansız başka bir varlığı etkiliyorsa bu eylermlere geçişli eylemler denir.
Örnek;
Ahmet kitabı okuyor cümlesinde kitabı sözcüğü nesnedir.Geçişli eylemler mutlaka nesne alırlar. nesneyi bulmak için neyi,kimi sorularını sorarız
Zişan çiçekleri suluyor
neyi suluyor>çiçekleri.

Geçişsiz eylemler:Öznenin yaptığı iş, canlı ya da cansız başka varlıkları etkilemiyorsa bu eylemlere geçişsiz eylemler denir.
Geçişsiz eylemler neyi,kimi sorularına cevap vermez.
Çocuklar hep birlikte güldüler.

Etken eylem:Öznesi belli olan eylemlere etken eylem denir.
Ahmet erkenden okula gitti.

Edilgen eylem:Eylemin kök ya da gövdesi -l,-n çatı ekleri getirilerek türetilen eylemlerdir.
Sev-il-mek,bil-in-mek,yaz-ıl-mak,ok-n-mak,aç-ıl-mak..

Kip:Eylemin belirttiği işin nasıl, ne zaman ve ne biçimde yapıldığını belirten anlatım biçime kip denir.

İstek kipi:istek anlamı veren kiptir.
Bugün sinemaya gidelim.

Dilek-koşul:dilek ve koşul anlamı veren kiptir.
Param olsa, bir ev alırım.

Gereklilik kipi:gereklik anlamı veren kiptir.
iyi yaşamak istiyorsak, çok çalışmalıyız.

Emir kipi:bir işin yapılmasını emrederken kullanılan kiptir.
Hemen buraya gel!



lisebitmelidertlerde
Acemi
Mesajlar: 74
Kayıt: 23 Şub 2014, 01:25

Re: Dil anlatım 4 ders notu

Mesaj gönderen lisebitmelidertlerde » 04 Tem 2014, 09:03

ellerine sağlık :mavigul:

birol
Mesajlar: 2
Kayıt: 10 Kas 2014, 22:19

Re: Dil anlatım 4 ders notu

Mesaj gönderen birol » 14 Ara 2014, 22:00

bu konular yenimi calısırsam iyi not alırmıyım :.yehuu:

Bahattin12
Mesajlar: 2
Kayıt: 20 Tem 2016, 00:53

Re: Dil anlatım 4 ders notu

Mesaj gönderen Bahattin12 » 20 Tem 2016, 01:26

Cok tesekkurler Allah razi olsun :11:

Cevapla

“TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI 4” sayfasına dön