FELSEFE 1 DERS NOTUM

[Köylü Kızı]

FELSEFE 1 DERS NOTLARIM

Þ Felsefe sözcük anlamı ''bilgelik sevgisi'' yada ''bilgi sevgisi'' anlamına gelir.
Þ Bu disiplinle uğraşanlar her türden araştırmacıya filozof adı verilmiştir.
İnsan duyu organları yoluyla yaşadığı çevreyi ve evreni algılar. Bu algılamada ''özne''(suje) ve ''nesne''(obje) adı verilen iki temel unsur vardır.
Özne bilen yani insan; nesne ise bilinen yani varlıklardır.
Ø Bilgi türleri;
Þ İnsan varlığı üzerinde düşünmek ve yaşamın amacını anlayabilmek için felsefe bilgisine,
Þ Yaşadığı dünyayı ve toplumu anlayabilmek için bilimsel bilgiye,
Þ Doğada var olan nesneleri araç gerece dönüştürebilmek için teknik bilgisine,
Þ Kendisindeki güzellik ve beğeni duygusunu geliştirebilmek için sanat bilgisine,
Þ Ve arınmak için dini bilgiye gereksinim duyulmuştur.
­ Dini bilgi; İnanca dayanır. Dogmatiktir. Sistematiktir. Doğaya uygunluk aranmaz.
­ Teknik bilgi; Tarihsel süreç içerisinde, üç farklı aşama geçirmiştir.
1. Alet teknolojisi,
2. Makine teknolojisi,
3. Otomasyon teknolojisi.
­ Bilimsel bilgi ; Formel bilimler, Doğa bilimleri ve İnsan bilimleridir.
Þ Formel bilimler : Bu bilimlere ideal bilimler de denir. Genellikle tümdengelim (dedüksiyon) yöntemini kullanılır.
Þ Doğa bilimleri : Bu bilimler genel olarak tümevarım (endüksiyon) akıl yürütme yöntemini kullanılır.
Bilgi türü - Özne ile nesne arasındaki bağ - Öznellik-Nesnellik
Gündelik bilgi - sezgi, deneyim - kısmen öznel-nesnel
Dinsel bilgi - inanç - öznel
Teknik bilgi - Beceri, yetenek - nesnel
Sanat bilgisi - Yaratıcılık, hayal gücü - öznel
Bilimsel bilgi - Deney ve gözlem - nesnel
Felsefi bilgi - Akıl yürütme - öznel

Ø FELSEFE BİLGİSİNİN ÖZELLİKLERİ
­ Felsefi bilgi merak eden, soran, sorgulayan ve araştırma yapan eleştirel bir tavrın ürünüdür.
­ Felsefe bilgisi, düzenli ve sistemli bir bilgidir.
­ Felsefi bilgi yığılan(kümülatif) bir bilgidir.
­ Felsefe bilgisi, birleştirici ve bütünleştiricidir.
­ Felsefe bilgisi evrenseldir.
­ Felsefe bilgisi ilerleme özelliğine sahip değildir.
­ Felsefi bilginin doğruluğu veya yanlışlığı, bilimlerde olduğu gibi soruşturma konusu yapılamaz.
Ø FELSEFE VE METAFİZİK
1) Ontolojik problemler: Varlıkla ilgili problemlerdir. Varlığın temelinde madde olduğunu savunan görüşe materyalizm , ide (düşünce) olduğunu savunan görüşe de idealizm denir.
2) Kozmolojik problemler: Kozmos evren anlamına gelmektedir. Bu problemler evrenin yapısı ve oluşumu ile ilgili problemlerdir.
­ Mekanist,
­ Teleolojik (erek bilimsel)
­ Teolojik (tanrı bilimsel)

BİLGİ KURAMI !
Þ ''Akla dayanan bilgi doğru bilgidir.'' (rasyonalizm= akılcılık)
Þ ''Deneye dayanan bilgi doğru bilgidir.'' (empirizm= deneycilik)
Þ ''Yarar sağlayan bilgi doğru bilgidir.'' (pragmatizm= faydacılık)
Þ ''Olguya dayanan bilgi doğru bilgidir.'' (pozitivizm= olguculuk)
Þ ''Sezgiye dayanan bilgi doğru bilgidir.'' (entüisyonizm = sezgicilik)
Þ ''Fenomeni dile getiren bilgi doğru bilgidir.'' (fenomenoloji= görüngü bilim)

­ Bilgi kuramı ile mantık birbirini tamamlayan iki disiplindir. Mantık bilginin formuyla, bilgi kuramı ise bilginin içeriği ile ilgilenir.

Ø Doğru Bilginin İmkanı Problemi
Þ Filozoflardan bazıları doğru bilginin imkansızlığını yani insanın gerçekliğin bilgisine erişemeyeceğini savunmuştur. Bu görüşe septisizm (şüphecilik) denir.
Þ Bazı filozoflar da doğru bilginin mümkün olduğu görüşünü savunmuşlardır Buna da dogmatizm denir.

l DOĞRU BİLGİNİN İMKANSIZLIĞI
Antik felsefenin ilk dönemi doğa felsefesi olarak adlandırılır.
Thales'e göre, evrenin kendisinden çıktığı ana madde ''su'',
Anaksimenes'e göre ''hava''dır.
Herakleitos'a göre evrende sürekli bir değişim vardır,
Parmenides'e göre evrende değişme yoktur.

­ Sofist düşünürlerin Eski Yunan'da kentleri dolaşarak para karşılığı ders veren öğretmenlerdi. Sofist düşünürlerin en ünlüleri Protagoras (M.Ö. 482-411) ve Gorgias (M.Ö. 483-375) dır. Protagoras'a göre ''insan her şeyin ölçüsüdür.'' Gorgias ise ''1)Hiç bir şey var değildir.2)Bir şey var olsa bile, bilinemez. 3)Bir şey var olsa ve biline bilse bile, bu bilgi başkalarına aktarılamaz.''
­ Genel geçer doğru bilginin insan için olanaksız olduğunu dile getiren akıma, kuşkuculuk (septisizm) adı verilir. Bu akımın önde gelen temsilcileri, ilk çağ felsefesinde Phyrrhon (Piron, M.Ö. 365- 275), Timon (M.Ö. 320-230), Arkesilaus (M.Ö. 216-241) ve Karneades (M.Ö. 214-129)'tir.
Þ Bu anlayışa göre; duyularımızın bize sağladığı bilgi karmaşıktır, atlatıcıdır, değişkendir. Oysa doğru bilginin mutlak, açık ve genel geçer bir bilgi olması gerekir.
Þ Şüpheyi bir sistem olarak ortaya koyan ilk filozof Phyrrhon'dur.
Þ Phyrrhon'un bu görüşleri, daha sonra öğrencisi Timon-Aenesidemos temellendirerek ayrıntılı hale getirilmiştir. Bu kanıtlardan bazıları şunlardır:
­ 1) İnsanlarda bazı yapısal farklılıklar vardır.
­ 2) Duyu organları, insandan insana farklılık gösterir.
­ 3) Farklı koşullar özneyi farklı şekilde etkiler.
­ 4) Nesnelerin yeri ve uzaklığı, duyumu olumsuz bir biçimde etkiler.
­ 5) Yasaların, gelenek ve göreneklerin insanların üzerinde farklı etkileri olur.
Arkesilaus, duyular ve akıl yoluyla elde edilen bilginin genel geçer bilgi olduğuna inanmamız için kanıtın bulunmadığını savunur. Ona göre; ''Doğru dediğimiz bilgiler gerçekten doğru değil, doğruya benzer bilgilerdir.''
Karneades'e göre de ''Doğru için elimizde güvenilir bir ölçüt yok, bütün bilgilerimiz yalnızca olasılık değerindedir, kesin bilgi değildir.
Þ Septisizm gerçeği bütünüyle inkar etmek değildir. İnkar etmek bir yargıda bulunmak olacağından septik filozoflar, hiçbir konuda kesin yargıda bulunmazlar. Ayrıca septik filozofların ileri sürdükleri görüşler gündelik olaylarla ve pratik işlerle ilgili değil, felsefi gerçeklikler ve ilkelerle ilgilidir.

l DOĞRU BİLGİNİN İMKANI
Doğru bilgiye ulaşmanın mümkün olduğunu güçlü ve mutlak bir inançla savundukları için, filozofların tavırları dogmatizm olarak ifade edilir .
Rasyonalizm: (Akılcılık)
Temsilcileri: Sokrates, Platon, Aristoteles, Farabi, Descartes ve Hegel'dir.
Þ Platonda sırf düşünmeyle kavranabilen, asıl gerçeklik. Varlıkların değişmeyen ilk örnekleri. Descartes, Locke ve Hume'da bilinç içeriği, tasarım, düşünce. Hegel'de diyalektik süreçte kendini açan(açımlayan) düşünce.
Þ Descartes, modern felsefenin ve analitik geometrinin kurucusu olarak kabul edilir. En önemli eserleri ''Yöntem üstüne konuşma'', ''Felsefenin ilkeleri'' ve ''Metafizik Düşünceler'' dir.
Emprizm: (Deneycilik)
Temsilcileri: John Locke, David Hume
Þ Locke 'a göre bilginin meydana gelebilmesi için şu yetilere ihtiyaç vardır.
1) Zihnimize gerekli tasarımları sağlayan algı,
2) Zihnimize gelen tasarımları saklayan bellek,
3) Tasarımları yada düşünceleri birbirinden ayırmamıza yarayan ayırt etme yetisi,
4) Tasarım ve düşünceleri birbiriyle karşılaştırmamızı sağlayan karşılaştırma yetisi,
5) Birçok tasarımı ve düşünceyi birleştirmemizi sağlayan birleştirme yetisi ve,
6) Benzer düşünce ve tasarımlardaki ortak öğeyi bulup çıkarmay yarayan soyutlama yetisi.
Þ Locke'a göre üç tür bilgi edinme yolu bulunur:
* Sezgisel bilgi, kesin ve sağlam bilgilerdir.
* Duyusal bilgi, kesin ve sağlam bilgi değildir.
* Tanıtlayıcı bilgi...
Þ Hume'a göre düşüncelerin birbiriyle birleştirilmesini sağlayan üç özellik;
* Benzerlik *Süreklilik *Neden-Sonuç bağlantısı
Kritisizm: (Eleştiricilik)
* Kurucusu Immanuel Kant'tır.
Pozitivizm: (Olguculuk)
Þ Rönesansla başlayan ve 18. yy Aydınlanma çağı ile devam eden süreç 19. yy'da pozitivizmi ortaya çıkarmıştır.
Þ Pozitivizmin ilk temsilcisi Saint Simon olup bu düşünceyi sistemli bir felsefe haline getiren Aguste Comte olmuştur.
­ Comte'a göre insan düşüncesi üç evreden geçerek ilerler:
1. Teolojik evre: Tüm olay ve olguların tanrıyla ya da kutsal sayılan varlıklarla açıklandığı evredir.
2. Metafizik evre: Ruh, ölümsüzlük vb. doğa üstü, soyut kavramların ve gizli güçlerin temel belirleyici olduğu aşamasıdır.
3. Pozitif evre: İnsan bu evrede yalnızca gözlenebilir olana yönelmiş, olay ve olgular arasındaki değişmez bağları ve yasaları araştırmıştır.
Analitik felsefe: (Çözümleyici felsefe)
Þ Neo pozitivizm (Yeni olguculuk) ya da mantıkçı pozitivizm denir.
Þ Asıl uğraş alanı dildir.
Þ Başlıca temsilcileri: Ludwig Wittgenstein, Moritz Schlick, Rudolph Carnap ve Hans Reichenbach'tır.
Pragmatizm: (Faydacılık)
Þ Doğruluğu ve gerçekliği tek yanlı olarak, yalnızca eylemlerin sonuçları ile değerlendiren ve onlara yalnızca sağladığı ''fayda'' açısından bakan akıma felsefede, pragmatizm adı verilir.
Þ Başlıca temsilcileri: Amerikalı, William James, John Dewey ve İngiliz Shciller.
Þ Dewey, bilimsel yasa, kuram ve kavramarı birer alet olarak gördüğü için, onun öğretisine enstrümantalizm (aletçilik, araççılık) de denir.
Fenomoloji: (Görüngü bilim)
* Temsilcisi: Edmund Husserl.

BİLİME FARKLI YAKLAŞIMLAR
ÜRÜN OLARAK BİLİM ETKİNLİK OLARAK BİLİM
Reichenbach Kuhn
Carnap Toulmin
Hempel

Þ Mantıkçı pozitivizm olarak da bilinen bu yaklaşıma göre bilim; bilimsel yöntemle elde edilmiş kuram ve kanunlardan oluşmuş kesin, nesnel, birikerek ilerleyen bilgiler yığınıdır.
Þ Tümdengelimle yapılan açıklamalara ''yasalı'', tümevarımla yapılan açıklamalara ise ''olasılıklı açıklama'' der.
BİLİME KLASİK GÖRÜŞ AÇISINDAN BAKIŞ
· Klasik Görüş Açısından Bilim
* Bilim nesnel gerçekliği konu edinir.
* Bilim tümüyle rasyonel(akılcı) bir etkinliktir.
* Her bilim dalı varlığın farklı bir bölümünü konu edinse de tüm bilimlerin temeli ortaktır.
* Bilim, geçmişten günümüze artarak ilerleyen bir yapıya sahiptir.
l BİLİMSEL BİLGİNİN ÖZELLİKLERİ
*Bilim olgusaldır. *Bilim mantıksaldır.
*Bilim genellemeler yapar. *Bilim objektif(nesnel)
*Bilim eleştiricidir. *Bilimsel bilgi bilimsel yöntemle ulaşılan bilgidir.
l BİLİMSEL YÖNTEMİN ÖZELLİKLERİ
Þ Bilimsel yöntem şu aşamalardan oluşur: Olguların saptanması, Gözlem, hipotez(denence), deney, kuram(teori) ve yasa. Bilimsel yöntemin bu aşamalarını iki gruba ayırarak inceleyebiliriz.
Birinci aşama:
Þ Olgu, gözlem, hipotez ve deney aşamalarını içine alan betimleme (tasvir) aşamasıdır.
İkinci aşama:
Þ Teori ve yasa aşamalarını içine alan açıklama aşamasıdır.
Ø VARLIK FELSEFESİ
Þ Felsefede varlık ''töz'' anlamına gelir. Töz, var olmak için kendisinden başka bir şeye gereksinim duymayan varlıktır.
Þ Felsefede varlıkla ilgili, gerçek varlık ve düşünülen varlık ayırımı yapılır.
­ Felsefenin varlığa yaklaşımını şöyle özetleyebiliriz:
* Felsefe varlığın var olup olmadığını, varsa ne olarak var olduğunu araştırır.
* Felsefenin varlığa yaklaşımı eleştireldir.
* Felsefe varlığa var olarak yaklaştığında varlığı genel olarak bir bütün olarak ele alır.
* Felsefe varlığı akıl yoluyla açıklar ve temellendirmeye çalışır.
Ø METAFİZİK VE ONTOLOJİ
Þ Metafizik ve ontoloji aynı alanı ifade eden iki farklı terimdir.
Þ Metafizik terimini ilk kullanan düşünür aynı zamanda Aristoteles'in öğrencisi olan Rodoslu Andronikos'tur.
Þ Ontoloji terimini ilk kullanan düşünür de Christian Wolff'tur.
Ontoloji varlık bilimi anlamına gelir.

[Köylü Kızı]

Arkadaşlar bu ders notunu kitaptan çıkardım, inşallah işinize yarar.
Felsefe 2 ders notunu yakında paylaşırım
Başarılar

[tebessümm]

Emeğinize sağlık

[AnathemA]

Bu dönem Felsefe 1-2 derslerini aldım. Felsefe 2 notlarınızı da bekliyorum Çok faydalı bir paylaşım. Teşekkürler.