İBADETLER VE SÜNNETLER
Sistematik ve şekle bağlı ibadetler : İtkâfa girmek, oruç tutmak, kurban kesmek, namaz kılmak
İbadetle ilgili temel ilkeler
- Dinin değişme açık olmayan sahasında yer alır.
- Sadece Allah için yapılır ve dinin temelini oluştururlar
- Sağladıklar maddi faydalar amaç değil sonuçtur.
- İfa edilmelerinde gönüllülük esastır.
Taabbüd: İbadetlerin sırf Allah rızası için dünveyi bir menfaat düşünmeden yapılmasını ifade eden kavram.
Taabbüd: İbadeti, öncelikle ibadet olduğu için ve Allah’ın emrine olan bağlılığı ve saygıyı ifade etmek için yapmak.
Tasadduk: Sadaka vermek anlamında bir terim
Havâc-i asliye: Temel ihtiyaç maddeleri anlamına gelir.
İade: Bir ibadeti eksik yapıp vakit varken tekrar yapmaya denir.
Aynî : Her bir mükellefin sorumlu ve yükümlü olduğu ibadetlere denir.
Azîmet: Mükellefin normal durumlarda yerine getireceği aslî hükümleri ifade eden terim
Mükellef: Dini anlamda ibadetle yükümlü ve sorumlu olan kimse
Gayr_i müekkep: Hz. Peygamberin çok defa edip, bazen terk ettiği sünnet.
Hz. İbrahim: Kur’ân ’da yer alan “Ey Rabbim! Beni ve soyumdan gelenleri namazlarını devamlı kılanlardan eyle” şeklinde dua eden peygamber.
Zevâl: “Güneşin gökyüzünde çıktığı en yüksek noktadan batıya doğru meyletmesi.”
Fey-i Zevâl: Güneşin tam tepe noktasında iken cisimlerin yere düşen gölgesi.
Fecir-i sâdık: Karanlıktan sonra doğu ufkuna yayılan beyazlık
İhtilâf-ı matâli: Ay ve güneşin farklı bölgelerde farklı zamanlarda doğması
İshâle: Kimyasal yapının değişimi
Tatavvu: Eş anlamlısı REGAİP’dir.
Sahih: Yapılması veya yapılmaması mükellefin gücü dâhilinde olan fiillere verilen hüküm.
Dinî hükümlerden en çok bağlayıcı olandan daha az bağlayıcı olana doğru sıralanışı: Farz, Vacip, Sünnet, müstehap, mendup
Dini yükümlülükleri bakımından “özürlü” kabul edilenler
- Devamlı burnu kanamak
- Devamlı gaz çıkarmak
- Devamlı kusmak
- İdrar tutamamak
İ’tikâf
- İ’tikâfa giren yemeğini mescitte yer ve orada uyur
- İ’tikâfın sahih olması için neyet şarttır.
- İ’tikâf, cemaatle namaz ılınan bir mescitte ( camide ) yapılır.
- İ’tikâfa giren kimse gusül icab ederse mescitten ayrılır ve gusledip mescitten çıkar
Cibril hadisi diye bilinen hadiste namaz, hac oruç, zekât ibadetleri sayılmıştır.
ABDEST VE TEMİZLİK
Abdest almak: Manevi kirlilikten temizlenme yollarından biridir.
Abdestin farzları:
- Yüzü yıkamak
- Ayakları topuklarla birlikte yıkamak
- Başı meshetmek
- Kolları dirseklerle beraber yıkamak
Hanefî mezhebine göre abdest
- Yüzü yıkamak abdestin farzındandır.
- Mazmaza ve istinşak abdestin sünnetlerindendir.
- Abdest alınan sudan içmek abdestin adabındandır.
- Sakalın içerisine su gidermek abdestin sünnetindendir.
Akan kan: Dinen ve fıkhen necis sayılan maddelerden biri.
Vücuttan kan çıkması: Hanefilere göre abdesti bozan bazı durumlardan birisidir.
Abdestte ayakları yıkama yerine meshedilmesini farz kabul eden CAFERİ mezhebidir.
Hades: Fıkıh literatüründe “manevi kirlilik” durumunu ifade eden kavram
Namazın sıhatine engel olan katı necaset miktarı: 3.5 gram ( 1 dirhem )
İstibrâ: Tuvalet den sonra idrar yolunda kalabilecek damla ve sızıntıların tamamen kesilmesi için bir süre bekleme.
NAMAZ
Bayram : Hanefilere göre vacip, diğer üç mezhebe göre sünnettir
Hanefî mezhebine göre beş vakit namazı cemaatle kılmanın hükmü SÜNNET-İ MÜEKKEDE’dir.
Meşbûk: İmama ilk rekâtten sonra uyan kişilere denir.
Sübhanekeyi okumak: Namazın sünnetlerinden biridir.
Şafiî mezhebine göre vitir namazının hükmü SÜNNET dir.
Beş vakit namazın farz kılındığı zaman: Hicretten bir buçuk yıl önce.
İki namazı bir vakitte kılmaya sadece Arafat ve Müzdelife’de caiz gören HANEFÎ mezhebidir.
Hanefilere göre sünnet namazı
- Sünnet namazların her rek’atinde kıraat farzdır.
- Farza tabi sünnet namazlar vakit çıktıktan sonra kazâ edilmez
- Gayri müekked sünnetlere mendup da denir.
- Sünnet namazların hepsi aynı derecede kuvvete sahip değildir.
Cem-i takdim: Öğle ile ikindi namazını birleştirerek öğle vaktinde kılmaya denir.
İkindi namazın farzından sonra nâfile namazı kılmak mekruftur.
Yatsı namazının ilk sünneti : Revâtib türü bir namazdır.
Şafiî mezhebine göre vitir namazı SÜNNET dir.
Teheccüh namazı: Yatsı namazından sonra ardından yatıp bir süre uyuduktan sonra kılınan namaza denir.
Malikilere göre yolcuların yolculukta namazları kısaltmalarının hükmü SÜNNET-İ MÜEKKEDE’dir.
Cenaze namazının rüknü ( farzı ) KIYAM dır.
Cuma namazının farz olmasının şartları: Bâliğ olmak, akıllı olmak, hür olmak, Müslüman olmak
Cuma namazı: Hem ezan hem hutbe okunur.
Tilavet secdesi: Kur’ân’da secde âyetlerinin okunması veya işitilmesiyle yapılan secde.
Kalp krizi geçiren bir hastayı hastaneye götürmek durumunda namazın bozulması vacip hale gelir.
ORUÇ
Oruç’un farz kılındığı zaman: Hicretin ikinci yılı
Orucun farz kılınması için şartlar
- Müslüman olmak
- Ergin ( baliğ ) olmak
- Akıllı olmak
- Orucun farz olduğunu bilmek veya İslam ülkesinde yaşıyor olmak
Orucun hükmü
- Ramazan orucunun kazası FARZ dır.
- Adak (nezir) orucu VACİP
- Ramazan bayramının birinci günü oruç tutmak HARAM
- Bozulan sünnet orucunun kazası VACİP
Oruç sünnet ve müstehapları
- Güneş batınca gecikmeden iftar etmek
- Hurma ile iftar etmek
- İ’tikat
- Sadaka vermek
Orucun niyeti: Akşam güneş battıktan sonra ertesi günkü oruca niyet edilebilir. Fakat oruç yasakları imsak ile başlar.
Ramazan ayının başlangıcı için şaban ayının 29’unda hilalin görünmesi esas alınacak olsa yetkili karar organı: Hava açıksa büyük kalabalık, bulutlu ise bir Müslüman şahidin şahitliği ile karar verilir.
Ramazan ayında oruç tutmamak için mazeretler : Yaşlılık, aşırı açlık, savaş hali
Sağlıklı olmak: Orucun edasının farz olmasının şartlarından biridir.
İftar anı ve ahrette Rabbine kavuşunca: Bir hadise göre oruçlu insan için söz konusu olan iki sevinç anını ifade eder.
Ramazan orucu: Vakte bağlı ibadetlerden biridir.
Rayyân: Oruç tutanların cennete gireceği kapının adıdır.
Savm-ı Dâvûd: Bir gün oruç tutup bir gün tutmamak şeklinde sürekli tutulan oruç.
Hanefî mezhebine göre ramazan orucunun kazâsı için imsâktan önce niyet edilmesi şarttır.
ZEKAT
Zekat ile ilgili kavramların birazı : Birr, hakk, sadaka, infak
Zekât borcu: Nisabı kaplamak veya eksiltmek suretiyle zekât yükümlülüğünü etkiler.
Farz zekâtı: Mal zekâtı teriminin karşılığıdır.
Altın ve gümüş zekâtı
- Zekâtı başka bir cins mallardan ödenince değerlerine bakılır.
- Nisap hesabında ayrı ayrı işlem görürler.
- Zekât kendilerinden ödenince ağırlıklarına bakılır.
- Nisap hesabında birlikte işlem görürler
Bir mala zekâtın farz olması
- Kendi seçimiyle tasarruf hakkının bulunması
- Malda başkasına ait hak bulunmaması
- Malın sahibinin elinde bulunması
- Fayda ve menfaatin malike ait bulunması
Zekât ödemesi
- Zekât, malın kendisinden ödenebilir.
- Zekât, aynı değerde başka bir malla ödenebilir.
- Mükellefin, fakirlere daha faydalı tarzı seçmesi evlâdır.
- Mükellef dilediği ödeme tarzını seçebilir.
Zekatın ödenme zamanı
- Uygun olan zekâtı geciktirmemektir.
- Nisabı bulunmuş mal için erken ödeme yapılabilir.
- Zekât Ramazan ayında da ödenebilir.
- Bir yarar, zaruret veya ihtiyaç dolayısıyla ödeme geciktirilebilir.
Havelân-ı havl: Zekât yükümlüsü olmak için, nisap miktarı mala sahip olduktan sonra, malın üzerinden bir kamerî takvim yılının geçmesine denir.
Hanefilere göre madenlerin zekatı: Sıvı madenler zekât’a tabi değildir.
KURBAN
Kurban ibadeti
- Kadınlar kurban kesebilir
- İnsan Yüce Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak için kurban keser
- Kurban etinden gayri müslümlere ikram edilebilir.
- Kurban ibadetinin ekonomik boyutu da vardır.
Kurban ibadetiyle yükümlü olmak için aranan şartlar
- Müslüman olmak
- Bülûga ermiş olmak
- Aklı yerinde olmak
- Mukim olmak
Kurban ibadetini tarihsel hatırası Hz. İbrahim den başlar
Şâfiî mezhebine gere kurban kesmenin hükmü SÜNNET-İ MÜEKKEDE’dir.
Kurban kesim vakti: Zilhicce ayının onuncu günü bayram namazını kıldıktan sonra.
HELAL – HARAM – MEKRUH
Haram
- Vasfında bir kötülük bulunması
- Açık bir ifadeyle yasaklanması
- Özünde bir kötülük bulunması
- Kesin bir delile sabit olması
Özünde haram olan bir fiil zarureti savaşacak ölçüde ruhsat vardır.
Meyte yemek ve satmak: Dolaylı haram kabul edilir.
Haram li-ğayrihî : Esasen meşru olduğu halde, haram kılınmasını gerektiren bir durum sebebiyle haram kılınan fiilleri ifade eden kavram.
Tenzîhen mekruh: Helale yakın mehruh.
HAC
Hac ibadeti hicretin dokuzuncu yılı farz kılınmıştır.
Hanefi mezhebine göre Kabe’yi taaf etmek için abdest almak farz değildir.
Hacc-ı mebrûr: Uslüne uygun yapılan ve manevi yönü de tam olan hac.
Kırân haccı: Hem hac hem umre için ihrama girilir ve aynı ihramla önce umre sonra hac yapılır.
Taaftan sonra kılınan iki rekât namazın Hanefi mezhebine göre hükmü VÂCİP dir
Şeytan taşlama: Bayramın 1. Günü sadece Akabe cemresine 2. ve 3. Günü üç cemreye yedişer taş atılır.
Hz. Ebu Bekir hac farz kılındıktan sonra Medine’den hareket eden ilk hac kafilesinin emiridir.
YEMİN
- Yemin Yüce Allah’ın bir sıfatı üzerinde yapılabilir.
- Kasem kelimesi yemin anlamına da gelir
- Bazı yeminler keffâreti gerektirmeyebilir.
- Evliliğin sona ermesi üzerine yapılan yemin geçerlidir.
Yemin-i ğamusu: Bile bile ve kasten yapılan yalan yemin.
Yemin-i ğamûs – Yemin-i mün’akide: Yalan yemin ve vaad yeminin terimsel karşılığıdır.
Vav-tâ-ba: Yüce Allaîn isimlerinden birinin başına getirilen Arapça yemin harfleridir.
İslam ibadet esasları ders notu 1. sınıf
İslam ibadet esasları ders notu 1. sınıf
Bu forumdaki Eski arkadaşları özledim. Face de behchat chatin diye aramanın yeterli.
- Köylü Kızı
- Onursal Üye
- Mesajlar: 4323
- Kayıt: 15 May 2014, 15:43
Re: İslam ibadet esasları ders notu 1. sınıf
ellerinize sağlık emrah abi, çok güzel bunlar, bende mezun olduğumda ilahiyat okursam sizin notlarınızdan faydalanırım, sağolun
- rüfeyde
- Doçent
- Mesajlar: 1281
- Kayıt: 26 Eki 2013, 22:20
- Konum: 8.dönem 193 kredi ile mezun sanırım :D
Re: İslam ibadet esasları ders notu 1. sınıf
Allah sizden razı olsun Bende ilahiyat düşünüyorum inş kazanabilirsem notlarınız çok faydalı olacak eminim diger notlarınızıda kullandım çok minnettarız
Gülene neden gülüyorsun diye sorulmaz; ama ağlayana neden ağladığı sorulur.
Sen de dualarında ağla ki, Rabbin sebebini sorsun!
Sen de dualarında ağla ki, Rabbin sebebini sorsun!