İslam ahlâk esasları 1 ders notu

Cevapla
Kullanıcı avatarı
emrah42
Onursal Üye
Mesajlar: 498
Kayıt: 26 May 2012, 19:25
Konum: çumra
İletişim:

İslam ahlâk esasları 1 ders notu

Mesaj gönderen emrah42 » 24 Kas 2014, 12:49

Ahlâk felsefesi : Ahlâki terim ve kavramlar ile ahlâki önermelerin anlamı ve birbiri ile irtibatını, bunların nasıl temellendirildiğini inceleyen bilim dalı.

Ahlâk felsefesi : Allah’ın fiilleri ahlâki değerlendirmenin konusu değildir.

Ahlâk güzelliği: Eş seçiminde Hz. Peygamberlerin öne çıkarıp tavsiye ettiği en önemli ilke.

Ahlaki değerler: Allah’ın fiilleri ahlâki değerlendirmenin konusu değildir.

Ahlâk Psikolojisi: Davranış düzeni fertlerin iç dünyasını biyolojik gelişimini takip ederek ele alan bilim dalına denir.

Din: Peygamberlerin insanlığa öğrettikleri hayat düzenine genel olarak verilen ad.

Din : Akıl sahipleri hüsn-i ihtiyari ile bizzat hayırlara sevk eden ilahi vazdır.

İslâm ahlâkını içeren klasik eserler içinde yer alanlar

- Ahlâki davranış kuralları
- Ahlâki kuralların nasıl uygulanacağı
- Ahlâklı davranmayı bir meleke haline getirmenin yolları
- Yaşanmış örnekler üzerinden ahlâklı davranışın gösterilmesi

İslâm ahlâkının kaynakları ile ilgili temel soru: İslâm ahlâkının varlık sebebi nedir?

Diktatörler genellikle toplumların toplumsal düzeninin güç esasına dayalı olarak inşa ve muhafaza edilmesi gayretinde “ahlâki düzenin yok olduğu” esasını bulur
Ahlâki cihetten Kur’an-ı Kerim, hayatın alanlarından Bütünüyle ilgilidir.

Yer yüzünü imar etmek: Ahlâk âlimlerinden Râgıb el-isfahani’ye göre insan niçin yaratılmıştır sorusuna verilen cevabı.

Filozoflar ve sufiler : Ahlâkı bir yeti veya meleke olarak görür.

İslâm ahlâkına göre birlikte yaşama ilkesi: İnsan diğer insanların varlıklarını teyid edip, onları muhafaza ederek kendi varlığını sürdürmelidir.

İslâm ahlâkının etkin olması: Müslümanların İslâm’a uygun şekilde yaşamasıdır.

Ahlâki yaptırım mercileri: Toplum, Ahret inancı, Allah, Vicdan

İslâm ahlâkının temel erdemleri: Adalet, Hikmet,iffet, Cesaret.

Tasavvufi anlayışa göre insanın iradesi daima “ Allahın iradesi ” ne bağlıdır.

Tevhid : İslâm ahlâkına göre, adalet kavramını, varlık bilgi ve değer bakımından bir arada bulunduran ilke.

Öfke/gazap gücünün itidal üzerine olması sonucunda “ cesaret “ erdemlerinden biri gerçekleşmiş olur.

Tevazu “ cesaret “ temel erdeminin kapsamına girer.

İslam akidesinin ahlâki davranışlar arasındaki bağlantısı

- İslâm ahlâkı ve akidesi birlikte ele alınmalıdır.
- İslâm akidesinin ahlâki davranışlar üzerinde yaptırımsal bir gücü vardır.
- İslâm akidevi unsurlar ahlâka doğrudan ilgilidir.
- İslâm akidesinin insan davranışları üzerinde doğrudan etkisi vardır.

İslâm ahlâkını içeren klasik eserlerde yer alanlar

- Ahlâklı davranmayı bir meleke haline getirmenin yolları
- Yaşanmış örnekler üzerinde ahlâklı davranışların gösterilmesi
- Ahlâki davranışın fiil kuralları
- Ahlâki kuralların nasıl uygulanacağı .

Allâh’ın fiilleri ahlâki değerlendirmenin konusu değildir.

“Ahlâki davranışlar peygamberlerden diğer nesillere tevatüren nakledilmiştir. Bunun için bütün insanlıkta ortak bir ahlâk anlayışını bulmak mümkündür.” İfadesinde tevatüren kelimesinin anlamı : Ahlâki davranışların bilfiil uygulanıp gelecek nesillerle aktarılması.

Ahlâki görecelik: Davranış düzenleri arasında makbul bir tercih yapılacağını iddia eden, insanların bütün kararlarının nihai olarak eşdeğer veya değersiz olduğunu savunan tavra denir.

Akıl ve nakil: İslâm ahlâkının ana kaynaklarından biridir.

İslam ahlakının temel sebebi nedir? : İslâm ahlâkının kaynakları ile ilgili temel bir sordur.

Ahlâktaki iyi ve kötü kavramların ifadeleri: Birr ve seyyie, helal ve haram, hayır ve şer, husun ve kubuh.

Saadet: Müslüman filozofların ahlâk anlayışında kendi başına ( bizatihi) iyi olan tek şey saadetdir.

Öfke: Saldırganlık ve korkaklık, insan nefsinin öfke gücünün ifrat ve tefritidir.

İfrat-tefrit: İslâm ahlakında da klasik felsefi ahlâkta da erdemsizlik sayılan aşırılıkları ifade etmekte kullanılan terimlerdir.

İbadet: Adalet erdemine aittir.

Hucurât: Kur’an-ı Kerîm’de hangi sûrede müminlerin kardeş olduğu ilan edilerek, kardeşliğe zarar verilecek davranışlardan kaçınma gereği örnekleri ile anlatılır.

Hûd: Hz. Peygamber’in, içerisinde “emrolunduğu gibi dosdoğru ol” ayeti bulunduğundan dolayı kendi yaşlandırdığını söylediği sûre.

Niyet: İslâm ahlâkında amel ile derin bir ilişkisi vardır.

İhtiyar: Hayrı, iyiyi ve varlığa yakın olanı tercihe yatkınlık anlamına gelmektedir.

Meleke: Güzel faziletlerin yeti olarak süreklilik kazanması.

Yeti: Ahlâkta söz konusu olan “meleke” kavramının yerine kullanılabilir.

Cehalet: İslâm ahlâkında hikmet erdeminin zıttı.

Hikmet erdeminin zıttı: Cehalet

Temyiz: Şaşkınlık reziletinin bağlı olduğu nefsani güç

Şaşkınlık: Temyiz gücünün fazla olması durumunda ortaya çıkar.

İrade Hürriyeti: İslâm ahlâk literatüründe insanın hangi fiili yapacağına ve neyi tercih edeceğine kendisinin karar verebilmesi imkanına denir.

Günahkârlık: Temel erdemlerden olan iffet erdeminin aşırılığı durumunda ortaya çıkan rezilet.

Arzu gücünün eksikliği durumunda tebellik, kıskançlık, üzündü, haset hastalıkları görülür.

Hulk: alışkanlıkların belirli ilkelere bağlı olarak ve sistematik bir şekilde kazanılması sonucunda düşünmeden gerçekleştirilen davranışlara denir.

İffet: İslâm ahlâkında temel olan ölçülük erdeminin eş anlamlısı.

Yoksun: İslâm ahlâkına göre reziletlere bulaşmış kişiliğe, modern psikolojideki adı.

Adalet zulüm erdeminin zıddıdır.

İyi ya da kötü temel ahlâk kavramıdır.

Nefsin idrak gücü adalet erdemini ortaya çıkarır.

İslâm ahlâkının kaynaklarından olan akıl

- Akıl, nakilden bağımsız ahlaki ilke ve kurallar koymaz
- Akıl, ahlâk alanını ilim haline getirir.
- Akıl, nakilden gelen ilkeleri anlaşılır kılar.
- Akıl, ahlâki rivayetleri tasnif ederek buradaki kuralları tespit eder.

İstitaat: Eş’arilere göre Allah’ın insanda fiil işlemekte olduğu anda ve ancak o fiili yapmaya elverişli olarak yarattığı, bu sebeple zıt değerde iki fiilden birini serbestçe kullanmaya elverişli olmayan kudrete denir.

Ebu’l-Hasan el-Eş’ari’nin ahlak anlayışı ile ilgili ifadeler

- Hayır ve şerrin yaratıcısı Allah’tır.
- İnsan, fiillerin yaratıcısı değildir.
- İyi ve kötü Allah’ın emir ve yasaklarıyla bellidir.
- Ahlâki değerler fiillerin değişmez nitelikleri değildir.

Gazali’ye göre müşteriye zulüm sayılacağı için ticari hayatta yapılmaması gereken dört şey

- Malın kusurlarını gizlemek
- Malın piyasa fiyatını gizlemek
- Ölçü ve tartıda hile yapmak
- Malı, kendisinde bulunmayan bir özellikle övmek

Farabi, İbn Sina ve Gazali’nin en uyğun ahlâk tanımı: Ahlâk, insan nefsinden düşünüp taşınmaya gerek kalmaksızın iyi fiillerin ortaya çıkarılmasını sağlayan meleke’ dir.

Kınalızâde: “ Her bir faziletin sonsuz sayıda zıddının olması gerekir” düşüncesini savunan İslâm ahlâkçısı.

Kınalızâde Ali Efendi: Çocuklarına, doğumlarından önce, doğumlarından ve doğumlarından sonra iyilik yaptığını söyleyen ve bunları; “ çocuklarına iyi bir anne seçmek, onlara güzel isim koymak” şeklinde açıklayan ahlâkçı.

Kindi: “Cesaret, yapılması gereken yapmak ve ortadan kalması gerekeni de önlemek için ölümü bile göze alabilmektir” diyen İslâm düşünürü.

Yunus Emre: Aklın düşmanı olarak öfkeyi gören ve sultan olarak ifade ettiği aklı teslim alan öfke yüzünden dünyanın karanlıklar içinde kalacağını söyleyen Türk-İslâm sûfisi.

İbn Rüsd: Ahlaken erdemli olmayan bir yargıcın adil olmayacağını söyleyen İslâm düşünürü.

Sevgi: İbn Miskeveyh, Tusi ve Kınalızâde gibi ünlü ahlâkçıkların işçilerle ilgili adaletle birlikte en fazla vurguladıkları erdem

Kant: Ahlakta ödev kavramını öne çıkarıp, onu bir vazifeler ilmi olarak tanımlayan filozof.

Kant: Ahlâki emirleri şartlı ve şartsız emir şeklinde ikiye ayıran ve ahlâkta şartsız emrin önemli olduğunu vurgulayan filozof.

Sokrates: “Dostluk konusunun küçük olduğunu zanneden kimsenin kendisi küçüktür. Bence dostluğun değeri ve önemi, Karun’un altınlarından, kralların hazinelerinden, insanların elde etmek için yarıştıkları mücevherlerden daha büyüktür.” Diyerek dostluğun önemini ısrarla vurgulayan ve ibn Miskeveyh’in dost edinelim şartlarını açıklarken kendisine dayandığı filozoftur.

Aristoteles: “İnsanların bedenî özürlerinden dolayı kınama hakkına sahip değiliz. Ama ahlâki özürlerinden dolayı onları kınarız. Çünkü ahlâkını düzeltmek, bir irade ve akıl varlığı olarak insanın elindedir.”

Durkheim: Aileyi ahlâki temele dayanan bir beraberlik olarak niteleyip aralarında kandaşlık bağları bulunan ve karşılıklı hak ve ödevlerle birbirine bağlanan bireylerden meydana gelen topluluk şeklinde tanımlayan düşünür.

Ragıp el-isfahaniye göre niçin insan yaratılmıştır? Sorusuna verilen cevap: Yeryüzünü imar etmek.

İhya’u Ulumuddin: İmamı Gazali’nin ahlâk eseridir.

Aile: Ahlâki duyguların oluşmasının ilk kaynağı olarak nitelendirilebilecek, sosyal görev ve sorumlulukların hissedilip yaşandığı ilk yer.

İslâm çevre ahlâkının dört kuralı: Erdemlik, bilgelik, sorumluluk, yararlılık

Batı çevrelerine en yaygın iki kuram: Derin ekoloji ve yüzeysel ekolojidir.

Nimet: Çevreyi kirletmemek ve hiçbir şeyi israf etmemek ilkesiyle ilgilidir.

Mekke – Medine: Milli partk veya yeşil kuşak uygulaması ilk defa bu şehirlerde uygulanmıştır.

Kutsiyet ilkesi : İslâm çevre ahlâkı ilkelerinin en üst düzeyini oluşturan ilkedir.

Kur’an’ da çevre ahlâkı konularıyla ilgili yaklaşık 500 ayet vardır.

Bankacılık: Yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye’de iş ahlâkı kurallarına uymanın en fazla görüldüğü sektördür.

“Hizmetinizde kullandığınız kimseler sizin kardeşinizdir. Onlara yediğinizden yedirin, giydiğinizden giydirin” hadisi, erdem ekonomi ilişkisinin MAKSİMUM düzeyine denk düşmektedir.

Hz. Yusuf : Mesleği Ekonomist’ idi.

Altın kural: Kendin için istediğini başkası için de istemek, istemediğini başkası için de istememek ilkesi ahlâk literatüründeki ismidir.

Zekat: “Yardımlaşmanın ibadet niteliği kazanmış en güzel örneği ve uygulaması “tanımına uygun düşen ifade.

Anaya-babaya isyan etmek: Hz. Peygamber’in, bir hadisinde “Allah’a şirk koşmaktan sonra günahların en büyüğü olarak nitelendiği davranış.

Kız ve erkek kardeşler: Hz. Peygamber, iyilik yapmamız gereken kimseleri belirttikten sonra ana-baba’ dan sonra kız ve erkek kardeşler gelir.

Evliliğin de ibadetlerinde amacı olarak görülen “üst düzeyde Allah bilinci ve duyarlılığı” için kullanılabilecek en doğru kavram TAKVÂ dır.

İslâm ahlâkında reziletler: Korkaklık, kurnazlık, öfke, cehalet.


Bu forumdaki Eski arkadaşları özledim. Face de behchat chatin diye aramanın yeterli.

Kullanıcı avatarı
rüfeyde
Doçent
Mesajlar: 1281
Kayıt: 26 Eki 2013, 22:20
Konum: 8.dönem 193 kredi ile mezun sanırım :D

Re: İslam ahlâk esasları 1 ders notu

Mesaj gönderen rüfeyde » 24 Kas 2014, 16:17

Harikasın :28:
Gülene neden gülüyorsun diye sorulmaz; ama ağlayana neden ağladığı sorulur.
Sen de dualarında ağla ki, Rabbin sebebini sorsun!

Cevapla

“Aöf Ön Lisans Bölümleri” sayfasına dön