FİİLLER (EYLEMLER)
Fiiller, iş ,oluş, durum ve hareket bildiren sözcüklerdir.
ÖRNEK: “Yürü, gidelim; bu iş olmaz.” dedi
Fiillerin sonuna “-mek, -mak” ekleri getirildiğinde anlamlı olur .
ÖRNEK:
Bu akşam kardeşinin yanına var .(eylem)
*Kardeşimin güzel bir evi var. (isim)
Fiiller anlamlarına göre üçe ayrılır:
1) Nesne alan, iş yani hareket bildiren ve “neyi, kimi” sorularına cevap veren fiiller kılış fiilleridir
ÖRNEK:Bu işi olsa olsa sen yaparsın .
*Baba koruk yer, oğlunun dişi kamaşır.
*Yemeğin tadını çok beğendik.
*Mum dibine ışık vermez, derler
2)Nesne almayan, öznenin içinde bulunduğu durumu gösteren fiiller durum fiilleridir.
ÖRNEK:Su uyur, düşman uyumaz.
*Can çıkar, huy çıkmaz.
. *Teyzesi bize dün sabah geldi.
3)Kendiliğinden ve zaman içinde gerçekleşen fiiller oluş bildirir.
*Yine yeşillendi fındık dalları.
*Genç yaşta ağardı saçlarım.
*Korkudan beti benzi sararmış.
*Bu eylemler “değişerek yeni bir görünüm kazanma” anlamı verir.
*Elleri, ayakları kabarmıştı.
*Denize gidince epey bronzlaşmış.
*Fiiller “-me,- ma,-mez , maz” ekleriyle olumsuz yapılabilir.
*Gülme komşuna, gelir başına.
*Kaz gelecek yerden tavuk esirgenmez.
*Yoldan kal, yoldaştan kalma .
*Geniş zaman eki olumsuz yapıldığında “-mez –maz” olarak değişir.
*Nuh der, peygamber demez.
*Fiiller tekil ve çoğul tüm kişilere göre haber ve dilek kipleriyle çekimlenebilir
*Ben hazırlandım, artık gidebiliriz; dedi.
*Erken yatın, yarın işe gideceğiz
*Şart kipiyle çekimlenmiş fiiller yan cümlenin yüklemi olabilir.
*Erken gelirse birlikte gidelim.
* “-yor” eki yerine “-mekte,- makta” eki de kullanılabilir
*O zamanlar büyük bir şirkette çalışmaktaydım.
*Haber kipleri “zaman”anlamı taşır, dilek kipleri “zamn” anlamı taşımaz.
* Şimdi polisler gelecek, artık çıkalım .
Çekimli fiil sorulduğunda “kip,kişi, olumsuzluk” ekleri alabilen ve yüklem olan fiiller anlaşılır.
· İçimden şu zalim şüpheyi kaldır.
*Ya sen gel ya beni yanına aldır.
*Mecnun um, Leyla mı gördüm
Bir kerecik baktı geçti
Ne sordum ne de söyledi
Kaşlarını yıktı, geçti
*Cümledeki yargı sayısı sorulduğunda “çekimli fiiller, fiilimsiler ve ek – eylem alarak yüklem olmuş ad soylu sözcükler” sayılır.
*Garibim,namıma Kerem diyorlar
*Hastayım, derdime verem diyorlar
*Aslımı el almış, harem diyorlar
*Maraşlı Şeyhoğlu Satılmış’ ım ben
*Senin dudakların pembe, ellerin beyaz
*Al, tut ellerimi bebek, tut biraz
Fiillerde Anlam (zaman,kip) Kayması:
*Bir fiil kipinin kendi anlamı dışında kullanılmasına “anlam kayması” denir.
*Kardeşim ve ben bu okuldan mezun olduk.
Anadolu’nun kapıları 1071’de açıldı.(öğrenilen geçmiş zaman)
*Dün akşam komşulara gitmişler.
Saçların çok güzel olmuş.
Eyvah,anahtar kapının üstünde kalmış!(Sonradan fark etme)
*Yarın ki sınav için ders çalışıyor.
İki yıldır ÖSS’ye hazırlanıyor.(devam eden iş)
Az sonra en sevdiğim dizi başlıyor.(gelecek zaman)
Yedi yıl önce bu şehre yerleşiyorlar.(geçmiş zaman)
Her sabah geç kalıyor okula.(geniş zaman)
*Haftaya bu işi de bitireceğiz.
Bu iş sabaha mutlaka bitecek (emir)
Karşıdaki adam Ali’ nin dayısı olacak.(gereklilik )
*Yıllardır tanırım, kimsenin işine karışmaz
Ben doğmadan önce kardeşim tifodan ölmüş.(geçmiş zaman )
Biraz sabret, biz de az sonra geliriz.(Gelecek zaman )
Akşamki davete bu işi bitirir öyle gidersin.(emir)
*Şu binayı bir de ben göreyim.
Arkadaşlar sessiz olalım!
*Yarın toplantının hazırlıkları yapmalıyım.
Tam bir saat sonra burada olmalısın(emir)
Şimdi İstanbul da olmalı, Boğaz da çay içmeli.(istek)
*Derhal burayı terk edin!
Allah ım sen aklımı koru!(rica)
*Fiiller ek –eylemin “idi, imiş, ise” ekleriyle kullanılarak bileşik zamanlı yapılır.
Sen gidersen yaşayamam
Ölürse ten ölür, canlar ölesi değil.
Ben ölürsem, akşam üstü ölürüm.
Gidiyordum gurbeti gönlümde duya duya.
Akşamlar bir roman gibi biterdi.
Üşürdüm, içim ürperirdi.
Mesutmuş, seviyormuş kocasını .
Söz olurmuş, olsun ; sevgilim değil misin?
Yağmurlardan sonra büyürmüş başak .
Meyveler sabırla olgunlaşırmış.
*Sıralı cümlelerde bileşik zaman eki son fiilde verilebilir.
Beraber oynar, ders çalışır , film izlerdik.
Erkenden kalkar, kahvaltıyı hazırlar, işe gidermiş.
Beni arar, bulamazsa telaşlaşmasın .
Ekeylemin üç görevi vardır:
1. Ad soylu sözcükleri yüklem yapar.
Hastayım, yalnızım üstelik param yok.
Beş yaşındaydım, kimsesizdim.
Hepimiz kardeşiz, Müslüman ız
Hastaysan, yorgunsan hiç gelme.
2.Basit zamanlı fiilleri bileşik zamanlı yaapar
Böyle olacağını bilmeliydim.
Bir daha aramayacaksın.
Babam öğrenirse çok kızardı.
3. Basit zamanlı fiillere getirilen “dir” ekeylemi cümleye olasılık, kesinlik anlamı getirir.
Bu konu kapanmıştır, artık bunu tartışmayalım.(kesinlik)
Babam geç kalacağımızı öğrenince çok kızmıştı.(olasılık)
Ders bitmiştir, gidebilirsiniz (kesinlik)
Şu saatlerde evine varmştır.(olasılık)
Fiillerle İlgili Pratikler, Özellikler
TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI dersi hakkında sorularınızı, cevaplarınızı, bildiklerinizi paylaşabilirsiniz...
“Türk Dili ve Edebiyatı” sayfasına dön
Geçiş yap
- FORUM YÖNETİM
- ↳ Forum Yönetimi
- ↳ Açık Lise Duyurular
- YARDIM BÖLÜMÜ
- ↳ Soru & Cevap Yardım ve Destek Merkezi
- ↳ Yeni Kayıt ve Kayıt Yenileme
- ↳ Sınavlar
- ↳ Diploma ve Mezuniyet
- ↳ Öğrenci Belgeleri
- ↳ Kitaplar
- ↳ Askerlik Tecili
- ↳ Yurt Dışı Eğitim Programları
- ↳ YKS ( TYT, AYT, YDT )
- ↳ Diğer Konular Hakkında Sorularınız
- AÇIK LİSE DERSLERİ
- ↳ Matematik
- ↳ Türk Dili ve Edebiyatı
- ↳ TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI 1
- ↳ TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI 2
- ↳ TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI 3
- ↳ TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI 4
- ↳ TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI 5
- ↳ TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI 6
- ↳ TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI 7
- ↳ TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI 8
- ↳ Tarih
- ↳ Coğrafya
- ↳ Fizik
- ↳ Kimya
- ↳ Biyoloji
- ↳ İngilizce
- ↳ T.C İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük
- ↳ Diğer Dersler
- ↳ Ders Notları
- EĞİTİM - ÖĞRETİM
- ↳ Yükseköğretim / YKS (TYT, AYT, YDT)
- ↳ AÖF AÇIK ÖĞRETİM FAKÜLTESİ
- ↳ Duyurular
- ↳ Ders Notları
- ↳ Çıkmış Sınav Soruları
- ↳ Deneme Soruları
- ↳ 2011 Yılı Vize, Final ve Bütünleme Sınavları
- ↳ Soru - Cevap
- ↳ AÖF Bölümleri
- ↳ Açıköğretim Fakültesi
- ↳ İşletme Fakültesi
- ↳ İktisat Fakültesi
- ↳ Aöf Ön Lisans Bölümleri
- ↳ KPSS ( Ortaöğretim & Lise )
- MAÖL MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ
- ↳ MAÖL DUYURULAR
- ↳ MAÖL GENEL KONULAR
- ↳ MAÖL ALAN VE DALLARI
- ↳ ADALET ALANI
- ↳ AİLE VE TÜKETİCİ HİZMETLERİ ALANI
- ↳ BAHÇECİLİK ALANI
- ↳ AYAKKABI VE SARACİYE TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ALANI
- ↳ BÜRO YÖNETİMİ ALANI
- ↳ ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ ALANI
- ↳ DENİZCİLİK ALANI
- ↳ EĞLENCE HİZMETLERİ ALANI
- ↳ EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ GIDA TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ GRAFİK VE FOTOĞRAF ALANI
- ↳ GÜZELLİK VE SAÇ BAKIM HİZMETLERİ ALANI
- ↳ HALKLA İLİŞKİLER VE ORGANİZASYON HİZMETLERİ ALANI
- ↳ HARİTA-TAPU-KADASTRO ALANI
- ↳ HASTA VE YAŞLI HİZMETLERİ ALANI
- ↳ HAYVAN SAĞLIĞI ALANI
- ↳ İNŞAAT TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ KİMYA TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ KONAKLAMA VE SEYAHAT HİZMETLERİ ALANI
- ↳ KUYUMCULUK TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ LABORATUVAR HİZMETLERİ ALANI
- ↳ MAKİNE TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ MATBAA ALANI
- ↳ METAL TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ METALURJİ ALANI
- ↳ METEOROLOJİ ALANI
- ↳ MOBİLYA VE İÇ MEKAN TASARIMI ALANI
- ↳ MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ MUHASEBE VE FİNANSMAN ALANI
- ↳ MÜZİK ALETLERİ YAPIMI ALANI
- ↳ PAZARLAMA VE PERAKENDE ALANI
- ↳ PLASTİK TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ SANAT VE TASARIM ALANI
- ↳ SERAMİK VE CAM TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ TARIM TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ TEKSTİL TEKNOLOJİSİ ALANI
- ↳ TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ALANI
- ↳ ULAŞTIRMA HİZMETLERİ ALANI
- ↳ YİYECEK İÇECEK HİZMETLERİ ALANI
- ↳ İMAM HATİP ALANI
- KİŞİSEL
- ↳ Kendinizi Tanıtın
- ↳ Erkek Üye Resimleri
- ↳ Bayan Üye Resimleri
- ↳ Yeni Forum Konuları Oluşturun
- EDEBİYAT
- ↳ Şiir, Hikaye ve Güzel Sözler
- ↳ Duygu YükLü fLashLar..
- ↳ Sevgini Haykır
- ↳ Anılar,Günlük..vs
- ↳ Serbest Kürsü
- ↳ Din Kültür
- GÜNCEL
- ↳ Ulu Önderimiz Hakkında ki Herşey ßu ßölüme!
- ↳ İl İl Türkiyemiz
- ↳ Genel ve Güncel Konular, Son Dakika Haberlerleri
- KÜLTÜR & SANAT
- ↳ Genel Tarih
- ↳ Felsefe Bölümü
- ↳ Tiyatro Bölümü
- ↳ Biyografi ve Otobiyografi
- ↳ E-Kitap Kütüphanesi
- ↳ Türk Kültürü
- MİZAH
- ↳ Komik Videolar
- ↳ Komik Yazılar
- ↳ Komik Sesler
- ↳ Karikatürler
- ↳ Fıkralar
- HER TELDEN
- ↳ Tartışma Bölümü
- ↳ Hobi Ve Fobileriniz
- ↳ Doğum Günü Ve Kutlamalar
- ↳ İtiraf Et