İSLÂM SANATLARI TARİHİ 1

Cevapla
Kullanıcı avatarı
emrah42
Onursal Üye
Mesajlar: 498
Kayıt: 26 May 2012, 19:25
Konum: çumra
İletişim:

İSLÂM SANATLARI TARİHİ 1

Mesaj gönderen emrah42 » 26 Ara 2014, 12:30

Zanaatkar: Sanat özelliği olmayan el emeği ile ve becerisiyle maddi ihtiyacını karşılayan kişiye denir.

Estetik zevk ve inançlar: Sanatın doğuşunda ve estetik değer kazanmasında en önemli iki etken.

Külliye: Osmanlı mimari ekolü içinde merkezinde cami olan kuruluşlara denir.

Enderun Mektebi: Osmanlı kültürlerinde büyük sanatkarlar yetiştirmiş kurumlardan biridir.

Dârulhadis: Osmanlı eğitim ve öğretiminde hadis okutulan müessese.

Dergah: Tarikat yapılarına verilen isim

Menzil külliyesi: Osmanlı mimarisinde şehir külliyelerinin dışındakilere denir.

Namazgah: Kırlarda, yollarda, üstü ve yanları açık olan namaz kılma yerleri.

Ordugah Camiler: Çoğu Emeviler döneminde inşa edilen ilk camiler tipidir.

Çok kubbeli: Ulu camii tipinin genel karakterleri.

Tophane: Osmanlı mimarisinde misafirhanelerdir.

Din: Sanat eserlerinin doğuşunda ve üslup kazanmasında önde gelen etkenlerdendir.

Fen: Sanat kelimesinin günümüzde Arapça karşılığı.

Mescid-i Nebi: Erken islâm mimarisinde ilk örnek cami yapısı.

Kubbetü's-suleybiyye: Erken İslâm mimarisinin ilk türbesi.

Kurtuba Camii: İslâm mimarisinin Kuzey Afrika ve İspanya'yı etkileyen en önemli mimari eseri.

Ebru kağıdında kullanılanlar

- Kıt'a ve levharda iç pervaz olarak
- Cilt sanatında
- Kıt'aların koltuk denilen kısımlarında
- Yan kağıdı olarak.

Ebru yapımında: Kitre öd, Toprak boya, Tel çubuk kullanılmıştır.

Türk mermer kağıdı: Batıda ebruya verilen ilk ad.

Sertâb: Mıklebi alt kaba bağlayan kısma denir.

Hatip ebrusu'nun buluşu Ayasofya Camii hatibi Mehmet Efendi.

Kûndekârî: Konya Alaeddib Camii'nin Ahlatlı bir ustaya ait 1155 tarihli, Siirt Ulu Camiinin Abdülfettah isimli bir ustaya ait 1191 tarihli ve Divriği Ulu Camiinin Tiflisli Ahmed'e ait 1241 tarihli minberlerinin de döneminde Kûndekârî ahşap tekniği kullanılmıştır.

Türk ahşap işçiliğinin taşınabilir küçük boyuttaki örnekleri: Taht, sanduka, çeşitli büyüklükte dolap, sehba, paravana, çekmece, lambalık, kavukluk, mücevher kutusu vb. eşya.

Ahşap sanatı: Farklı ağaç cinslerinden seçilen malzemenin oyma, kabartma ve geçme gibi teknikle işlenmesi sonucu ortaya çıkan bağımsız sanat dalı.

Topkapı Sarayı: Türk ahşap sanatının seçkin örneklerinin konulup sergilendiği mekanlardan biridir.

Edirne Üç Şerefeli Camisi: Osmanlı mimarisinin klasik cami tipinin kurallarının belirlendiği cami.

Selçuk İsa Bey Camii: Plan tasarımıyla Şam Emeviye Camii'ne dayanan ve aynı zamanda cephe düzenlemesiyle Osmanlı Camilerine uzanan bir köprü oluşturan, Aydınoğlu beyliğinin yapısı.

Kayseri Çifte Medrese: Açık avlu Anadolu Selçuklu medreselerinden biridir.

İstanbul Nuriosmaniye külliyesi: Osmanlı mimarisinde Barok döneminin en önemli camisi.

Şahzade külliyesi: Mimar Sinan'ın İstanbul'daki ilk büyük eseri.

İst. Fatih külliyesi: Sinan öncesi klasik dönemin en büyük eseri.

Halife I. Velid: Şam Emeviyye Camii'nin inşası bu dönemde tamamlanmıştır.

Alaaddin Keykubat: Kayseri Huand Hatun Külliyesi'nin inşa edildiği dönemde Anadolu Selçuklu Sultanıdır.

Hz. Davut: Allah'ın buyruklarını sanat yoluyla daha etkileyici bir biçimde insanlara ulaştıran peygamber.

Abdullah b. Said: Hz. Muhammed'in Medine halkına okuma yazma öğretmekle görevlendirdiği sahabe.

Kudüs: İslâm sanatının ilk anıtsal yapısı olarak görülen Kubbtü's-sahre'nin bulunduğu şehir.

Sâmerrâ şehri: Abbasiler devleti kurdu.

Danişmendiler: Sivas uUlu Camii yapan, erken dönem Anadolu Beyliğidir.

Anadolu Selçukluları: "Varka ve Gülşah" adı mesnevide yer alan minyatürler bu dönemde hazırlanmıştır.

Abbasi: İslâm dünyasında sistemli el yazması üretimi bu dönemde başlamıştır.

Timurlar dönemi: Çağdaş yayınlarda "Cuerda seca" adıyla anılan eski kaynaklarda ise lâkabî denen renkli-sır tekniği, ilk defa ortaya çıkmıştır.

Mısır: İlk Müslüman Türk devletini kuran Tolunoğluları'nın eserler verdiği bölge.

Tuğla ve Sivri kemer: Tolunoğlu Camii'nin Mısır bölgesine getirdiği yeni mimari anlayış.

Nasriler olarak bilinen Gırnata Emirlerinden kalma El-Hamara sarayı XIV. yüzyılada inşa edilmiştir.

Ulama (raport) desen özellikleriyle nihayetsiz genişleme özelliği taşır.

Destesenk: Cisimli boyaları sulu ortamda ezmek için kullanılan bir taştır.

Soğuk Şemse: Kalıp basılmış kabın, altın sürülmeden deri renginde bırakılmasıdır.

Müşebbej Şemse: Kalıp içinde desenleri oyulmuş deri yapıştırılmaktadır.

Mozaik: Bizanslıların mimari tezyinatında kullandıkları küçük renkli taş, Seramik veya cam parçalarından oluşan süsleme tekniğine denir.

Levha halindeki çini ilk defa Abbasiler zamanında samerra'da gerçekleştirilmiştir.

Çini hamuru Kaolin (arıkil), kuvars ve feldspat grubu hammaddelerinden meydana gelir.

Osmanlı çini sanatında Ali b. İlyas Ali, Mehmed el-Mecnûn ve Tibrizli ustalar renkli sır (lâkabî) çini tekniğini getirip, Rumi uslübunun yanında Hatayî üslubunu da Türk tezyini sanatlarına kazandırarak bu alanda çığır açan ustalardır.

Çini/Kaşi: Türk-islam mimarisinde kullanılan pişmiş kili topraktan yapılmış levha halindeki sırlı duvar kaplama malzemeleri.

Seramik: Günümüzde toprak evani ve çini sanatını anlatmak için kullanılan genel bir kavram

Porselen: Yüksek oranda kil ihtiva eden hammaddelerden üretilmiş, yüzeyi parlakça ve en sert seramik grubuna denir.

Sır: Seramik hamurunun üzerindeki cam gibi parlak ve şeffaf cila tabakası.

Mertabanî/Seladon: Zehirli yiyeceklere karşı duyarlı olduğu söylenen seramik

Geleneksel Türk Ağaç işleme tekniklerinin toplandığı üç kategori: Oyma, Kabartma, Kakma

Maden Sanatında: Savatlama uygulama tekniği kullanılmıştır.

Osmanlı Türk Madeni Sanatı tarihinde tunç ve pirinç yanında altın, gümüş, bakır, sarı, çelik ve ulaşılabilen her türlü madeni eşyanın işleme alanında girdiği paha biçilemez değerlerde eserler Osmanlılar döneminde üretilmiştir

Tokat ve Erzincan: Bakır işçiliğiyle ünlü iki şehir.

Yekşah Demiri: Deri yapıştıktan sonra üzerine izler açarken kullanılır.

Dökme ve dövme: Osmanlı madeni eşyanın yapımında bu tekniği kullanmıştır.

Mücellit: Cilt kitap kabı hazırlamayı eslek edinen kişiye denir.

Cilt kap çeşitleri: Murassa kap, Ebru kap, Kumaş kap,Ruganî kap.

Şiraze: Kitabın dağılmasını önleyen kısmı.

Murassa: Kıymetli taşlarla hazırlanan kaba denir.

Kalem işi: Osmanlı mimarisinde sıva üzerine boya ile yapılan süslemelere denir.

Minyatür: El yazması kitapların metinlerini bezemek ve açıklamak amacıyla yapılmış küçük boyutlu renkli resimlere denir.

Halkâri bezeme çeşitleri: Foyalı, Tarama, Zerşikaf, Zemin boyalı

Selçuklular: Türk-İslam minyatür üslubunu ilk kez oluşturmuştur.

Timur döneminde minyatür sanatını ve sanatkarı destekleyenler: Gıyaseddin, Baysungur, İskender Sultan, Uluğ Bey, Şahruh.

Münhani: Hayvansal çıkışlı bir motiftir.

Münha ve rûmi motiflerin ortak özellikleri

* Türk tezyinatı motiflerden olmaları.
* Hayvansal çıkışlı motiflerden olmaları.
* Nüans verilmeden çizimlerinin yapılmaları
- Tam üslûplaştırılarak çizilmeleri.

Karanfil: Yarı uslüplaştırılmış bir motif.


Sazyolu: Osmanlı devri saray üslubu.

Resim - Yazı: Yazı ile çiçek, hayvan, insan ve eşya şekillerinde yapılmış kompozisyonlara denir.

Zahiye: Bir yazma kitapta metnin başladığı ilk sayfa arkasındaki bezemeye denir.

Nebati: Batılı araştırmacılar göre İslâm yazılarının oluşum sürecinde Cahiliye devri Arap yazı sistemlerinin devamıdır.

Geometrik (cezm)-Yuvarlak (meşk): İslâm'ın doğuşunda kullanılan iki tarz yazı.

Talik (nesta'lik) : Osmanlı ilmiye sınıfı ve meşihat dairesinin resmi yazısına denir.

Tekvi - Rika: Aklâm-ı sitte içinde gelişmesini ilk olarak tamamlayan divanlarda kullanılan yazılar.

Aklam-ı sitte ikili gruplanması: Tevki-Rika; Muhakkak - Reyyani; Sülüs - Nesih.

Sülüs: Aklam-ı siite grubu içinde genellikle, beyit, kaside, mushaf ve kitap yazımında kullanılan yazılar.

Mushaf gülleri: Sadece Mushaflarda görülen tezyînî şekil.

Hüsn-i hat levhaları: Tezhip sanatının kullanıldığı yer.

Yakut el - Müstasımı : Kalem ağzı meylini yeniden belirleyen aklâm-ı sittenin klasik ölçülerini ortaya koyan hattat.

Hafız Osman: Hilye-i Şerif levhalarını ilk defa düzenleyen ve yazan Osmanlı hattatı.

Yesarizade Kazasker Mustafa İzzet: İst. Nusretiye Camii ve Sebili ile II. Mahmut Türesi kitabelerini yazan ünlü bir talik ve celi talik hattatı.

Halid b. Ebu'l-Heyyac: İlk celi hat sanatkarıdır.

Ali b. Yahya Sûfî: Topkapı Sarayı Bâb-ı Hümayun celi, müsennâ yazılarının hattatı.

Ali Üsküdari: Ruğani kap yapımında Osmanlı tarihindeki en önemli sanatkârlardan biridir.

Matrakçı Nasuh: Kanuni döneminde topoğrafik kent görünümlerinin resimlerini yapan ve kaleme aldığı tarihi konulu eserlerle tanınan nakkaş.

Abdullah Buhari: Sultan I. Mahmut döneminde tek figür kadın ve erkek resimlerinde yenilikçi bir adım atan nakkaş.

Nakkaş Osman: Osmanlı minyatür sanatının klasik tasvir üslubunun yaratıcısı.

III. Murat:[/ Sünnet düğünü şenliklerinin anlatıldığı surname türündeki resimli yazmaların ilk kez hazırlandığı dönemdeki Osmanlı padişahı.

Müshafir Hüseyin: Yapmış olduğu dizi padişah potreleri tasvirlerinin kurgularıyla levni'ye öncülük etmiştir.

Fatih Sultan Mehmet :Minyatür geleneğinde potresi yapılan ilk Osmanlı padişahıdır.

Fatih Sultan Mehmet devri : Baba Nakkaş üslubu bu devirde ortaya çıkmıştır.

Safevidöneminde ünlü minyatür sanatkarları: Bihzad, Sultan Muhammed, Âgâ Mîrek, Şeyhzade

Bihzad:[/color] Şah I. Tahmasb'ın saltanatı yıllarında, Tebriz saray atölyesinin en faal ve en değerli eserler verdiği sürece yönetimine girmiştir.

Kara Memi'nin özelliği: XIV yy'da yaşamış, üslûp meydana getirmiş saray sernakkaşıdır.

Ahmet Ataullah Efendi:[/ Atâ ylu (pesend) üslûbunu bulan züzehhip.

Abdullah Buhari: Sultan I. Mahmut döneminde tek figür kadın ve erkek resimlerinde yenilikçi bir adım atan nakkaş.

Levni: Sultan III. Ahmet'in oğlullarının sünnet düğünü şenliklerini konu olan Surname-i Vehbi adlı eserde çalışmıştır.

Müsavvir Hüseyin: Yapmış olduğu dizi padişah potreli tasvirlerinin kurgularıyla Levni'ye öncülük etmiştir.

Hüseyin Baykara:[/ Timur devri tezhibin ikinci altın çağı hükümdarın zamanı.

Pisagor:[/ Mûsikinin, "birbirine benzemeyen çeşitli seslerden meydana gelen icrâ" şeklinde tarif etmiştir.

İbrahim el- Mevsılî: Emeviler döneminde yaşayan musikişinaslardan.

Kitâbül'l- Edvâr: Hızır b. Abdullah tarafından kaleme alınıp Sultan II. Murat'a ithaf edilmiş musiki eser.

Johan Wolfgang Van Goethe: "Musiki, doğrudan doğruya ruha hitap eder, ruh da kendisini ancak musikinin desteğiyle en iyi şekilde ifade edebilir" diyen musiki yorumcusudur.

Münacaat veya Tevhid bahri:[/ Süleyman Çelebi'nin "Mevlid" manzumesinde , sabâ makamı ile başlayan bahriyesine denir.

Kutbünnâyi Şeyh Osman Dede:[/ Türk din musikisinde günümüze ulaşan yeğane "mi'râciyye'nin" bestekarı.

Hüseynî: Hatip Zâkiri Hasan Efendi tarafından bestelenen cenaze salasının makamı.

Kıyam ilahileri: Tekkelerde, zikirin ayakta devamı sırasında okunan ilahilere denir.

Yuğ: İslamiyet öncesi eski Türk hayatında dinî nitelik taşıyan ve ölen kişinin ruhunun dinlenmesini sağlamak amacıyla düzenlenen umumi matem ayinleri.

Bûhûrizâde Mustafa Itrî Efendi: İslâm dünyasının pek çok coğrafyasında âdeta bir sembol olarak okunan segah makamındaki "tekbir" in bestekârı, yaygın görüşe göre musikişinaslarından.

Mustafa Itrî Efendi: Mevlevî âyinlerinin başında okunması gelenek haline gelen "nat'ın bestecisi.

Lâdikli Mehmet Çelebi: Osmanlı döneminde kaleme alınmış olan Risale-i Fethiyye adlı musiki nazarıyatı eseridir.

Hâtimi tezhibi, yazma eserin SONUNDA bulunur.

Mâil tâ'lik kıta: Musa koltuk, tezhibinde bulunur.

Hatayi: Her devirde sevilerek kullanılan motif türü.

Kutbe el-Muharir: İslâm yazılarında ilk büyük ıslıhat yaparak dört çeşit yazıyı ortaya koyan hattat.

Külliyat-ı katibi: XV. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı başkenti Edirne'de hazırlanan minyatürlü eser.

Osmanlı Devleti'ne ait bilinen ilk tezhipli eser: II. Murat zamanına ait olup TSMK'de bulunmaktadır.

Hattat: İslam yazılarının güzel yazma ve öğretme hünerine sahip olan sanatkarlara denir.

Hassa Mimarbaşısı: Osmanlı mimarlık teşkilâtında bulunan en yüksek makamdır.

Mimar kararnamesi:[/ Osmanlı mimarının yaptığı plan veya krokilere denir.

Yazma kabın özelliği: Deri üzerine fırça ile işlenmesidir.

[bAleaddin Keykubat:[/b] Kayseri Huand Külliyesinin inşa edildiği dönemde Anadolu Selçuklu sultanı.

Pençhâne: Durak çeşitlerindendir.

Hazerfen: Özbekler şeyhi Edhem Efendinin lakabı:

Bursa Yeşil Camii hünkâr mahfilinde:[/Osmanlı yapılarında en büyük çini ölçekli levhalar bulunmaktadır.

Camiü's-siyer: "Osmanlı eyalet üslubu" ile resmedilmiştir.

Anadolu Selçuklu dönemi: Halıları bol renk kullanımı yerine, az sayıda renk ile bunların farklı tonlarının tercih edildiği desen olarak da daha çok geometrik şekillerin egemen olduğu görülür.


Bu forumdaki Eski arkadaşları özledim. Face de behchat chatin diye aramanın yeterli.

Cevapla

“Aöf Ön Lisans Bölümleri” sayfasına dön