Sosyoloji 1 ders notları
Gönderilme zamanı: 14 Nis 2015, 18:20
Ders notlarını kendim hazırladım,inşallah yardımcı olur.
Sosyal olgular,geneldir ve soyuttur.
Sosyoloji biliminin ilkeleri;Bireysel değil,toplumsal sorunlarla ilgilenir,Bilimsel araştırmalarda önyargılı düşüncelerden uzak durmaya çalışır,Bilimsel yöntem ve veri toplama tekniklerini kullanarak bilimsel bilgilere ulaşmaya çalışır.
Bireyi grup içinde ele alan bireyin grup ile etkileşimini inceleyen,sosyoloji ve psikoloji arasındaki ilişkiler sonucu 20.yüzyılda ortaya çıkan bilim dalı,"Sosyal psikoloji" bilimidir.
Tümdengelim akıl yürütme türünde zihin,genelden-özele doğru bir yöne doğru akıl yürütme yapar.
Varsayım;Doğruluğu ya da yanlışlığı kesin olmayan,kanıtlanmak üzere ortaya atılmış,araştırmacının geçici açıklamasıdır.
"Araştırmacının araştırma sırasında bir takım ön yargılardan,inançlardan,arzu ve çıkarlardan arınması" gerektiğini ifade eden ilke "nesnellik ilkesi"dir.
Sınırları belirlenmiş tek bir konunun,bütün yönleriyle derinlemesine incelendiği araştırma tekniğine monografi denir.
Fiziksel çevre,nüfus,kültür,toplumsal ilişkiler toplumsal yapıyı oluşturan öğelerdendir.
Toplumsal tabakalaşma;Toplumu oluşturan nüfusun bir ya da daha fazla ölçütlere göre hiyerarşik olarak sıralanmasıdır.
Birincil toplumsal ilişkilerin özellikleri,duygusal boyutlu olmalarıdır.
Toplumsal rol;Toplumun belirli bir statüde bulunan bireyden beklediği davranışların bütününe verilen isimdir.
Gelenek ve göreneklerin etkili olması,köy toplumsal grubunun özelliklerindendir.
Ekonomi birliği;Fert başına düşen milli gelir,bireylere dengeli yansıyarak arttıkça,bireyler arasında gelişen güçlü ilişkiler millet temeline dayalı bir sosyal yapı geliştirir.
Zengin bir hatıra mirasına sahip olma,beraber yaşama isteğinde olma,tarihsel mirası sahiplenen ortak iradeye sahip olma.Verilenler Atatürk'ün Millet anlayışını oluşturan değerlerdendir.
Açık sınıf tabakalaşmasında bireylerin statülerinin artması ya da azalmasında belirleyici olan temel faktör,yetenek ve başarılardır.
Kapalı tabakalaşma;Tabakalar arasında geçiş yapmak olanaklı değildir,bireylerin yer alacağı tabaka doğumla belirlenir,kölelik ve kast sistemi buna en uygun örneklerdir.
İflas eden bir fabrika sahibinin fabrikada işçi olarak çalışmaya başlaması,"dikey toplumsal hareketliliğe örnek olur."
Toplumsal olgunun özellikleri;Geneldir,sayılarla ifade edilmez,yeri ve zamanı belli bir olay ile sınırlı değildir.
Yaşlılar,aynı meslekte olanlar,üniversite çağına gelen gençler "toplumsal kategori"ye örnek gösterilebilir.
Kuram;Bilgi edinme sürecinde ortaya atılan,geçerliliği ve güvenirliliği bilimsel yöntemle saptanmış bilgi ve açıklama düzenidir.
"Araştırmacı üzerinde çalışmaya karar verdiği konu hakkında daha önce edindiği bilgi birikimini yok saymalı,bunları biliyormuş gibi davranmalı ve çalışmasını bu şekilde gerçekleştirmelidir."Açıklaması verilen,bilimsel çalışmalarda uyulması beklenen ilke;"bilmediğini var saymak ilkesi"dir.
Küçük gruplarda bireyler arasındaki yaklaşma ve uzaklaşma modellerini açıklamayı sağlayan bir araştırma tekniğidir.Üzerinde araştırma yapılan grup küçük olmalı ve bireyler birbirini tanımalıdır.Açıklaması yapılan araştırma tekniği;"Sosyometri" dir.
Toplumsal kontrol;Bir toplumda olumlu olarak değerlendirilen davranış biçimlerinin,o toplumun üyelerince benimsenmesini sağlamayı amaçlayan yolların ya da önlemlerin tümüne denir.
Toplumsal değerlerin işlevleri;Bireyin hangi durumlarda nasıl davranacağını önceden belirlemesi,bireyin toplumsal kimliğini oluşturma sürecinde rol oynaması,toplumsal baskılar uygulayarak bireylerin davranışlarını kontrol etmesi.
Hukuk kuralları resmi normdur.
Birincil toplumsal grupların özellikleri,üye sayısının az olmasıdır.
Bireyin kendi özgür iradesi ile katıldığı sosyal gruplar,siyasi partiler ve derneklerdir.
Toprağa yerleşmenin nedenleri;Nüfus sayısı ve yoğunluğu arttığı için göç etmenin zorlaşması,üretim araç ve gereçlerinin geliştirilmesi,hayvanların evcilleştirilmesi.
Yatay hareketlilik;Bir tabakada yer alan bireyin yaşam koşulları değişmeksizin,iş yerini ve çevresini değiştirmesidir.
Klan ile boyların ortak özellikleri;Göçebe topluluklar olması,totem inancına sahip olunması,geçimlerinin avcılık ve toplayıcılığa dayanması.
Tarih bilimi;Toplumlarda yaşanmış geçmişteki olayları yer ve zaman bildirerek ve belgelere dayandırarak açıklayan bir bilimdir.
Psikoloji bilimi;Gözlenebilir insan ve hayvan davranışlarını inceleyen bir bilimdir.
Siyaset bilimi;Devletin ve diğer siyasal kurumların amaç ve işleyişlerini,iktidar olgusunu,yönetimin işlevini inceleyen bir bilimdir.
Bir konunun çeşitli yönleri vardır.Bu nedenle araştırmacı,incelediği konunun sınırlarını çizmeli,neyi araştıracağını belirlemelidir.Açıklaması yapılan bilimsel çalışmanın ilkelerinden "konunun sınırlandırılması ilkesi"açıklanmıştır.
İstatistik analizler;Elde edilen verilerin sayılarla ifade edilmesini,verilerin çözümlenip yorumlanmasını sağlayan araştırma tekniğidir.
Toplumsal norm özellikleri;Her toplumun kendi yapısına özgü normlarının olması,bireylerarası ilişkilerin kurulmasında önemli bir etkiye sahip olması,yaptırımlar aracılığıyla bireylerin davranışlarını biçimlendirmesi.
Toplumsal kategori;Aynı fiziksel mekanı paylaşmayan,ancak yaş,cinsiyet,meslek,gelir,eğitim gibi bir takım özelliklere göre oluşan topluluklardır.
Toplumsal yığın;Sıradan kalabalıklar,izleyici ve dinleyici kalabalığı,gösteri kalabalığı,etkin kalabalıklar.
Toplumsal sınıf;Gelir düzeyi,yaşam biçimi,eğitim,saygınlık,üretim araçlarına sahip oluş gibi özellikler bakımından birbirine benzeyen insanların oluşturduğu bir kategoridir.
Sosyolojinin kelime anlamı,toplum bilimi dir.
Sosyoloji,toplumu bilimsel olarak anlamaya çalışır,toplumsal değişmenin nasıl işlediğini inceler,toplumlar arası benzerlik ve farklılıkları saptayarak genellemelere ulaşır.
Belli bir toprak parçasında yerleşmiş olmak,ihtiyaçları karşılayan işlevleri yerine getirmek,değişmeye rağmen süreklilik göstermek ortak bir kültürü paylaşmak.Verilenler "toplum"un oluşabilmesinin koşullarındandır.
Geçimleri avcılık ve toplayıcılıktır,totemizm inancına sahiptirler,yönetenler ve yönetilenler ayrımı yoktur bu nedenle devlet de yoktur.Verilenler "ilkel göçebe toplumlar"a ait özelliklerdendir.
Antropoloji;İnsanın kökenini,biyolojik özelliklerini,evrimini,ilkel toplulukları ve kültürlerini inceleyen bilim dalıdır.
"Araştırmacının,araştırma sırasında birtakım ön yargılardan,inançlardan,arzu ve çıkarlarından arınmasıdır" Açıklaması yapılan ilke "Nesnellik" ilkesidir.
Bilimin gözlenebilir,deney yapılabilir olgulara dayanması,bilimin "olgusal olma" niteliğinin gereğidir.
Bir ilişkinin toplumsal nitelik taşıması için sahip olması gereken özellikler;Bireyler birbirinden haberdar olmalıdır.Belli bir süre devam etmelidir.Bireyler arasında karşılıklı etkileşim olmalıdır.
Toplumsal statünün özellikleri;Bireylerin birden fazla statüsü vardır.Bireyin toplum içindeki konumunu yansıtır.Bireyler statülerini tek başlarına belirleyemez.
Hukuki yaptırımlar,"resmi" toplumsal kontrol mekanizmalarındandır.
Olumsuz toplumsal sapmanın nedenleri;Psikolojik uyumsuzluklar.Farklı kültürlerden gelmiş olma.Bireyde zihinsel eksikliğin olması.
"Aile" bireyin isteğinin dışında katıldığı gruplardandır.Dernek,siyasi parti,arkadaşlık grupları ise bireyin kendi isteğiyle katıldığı gruplardandır.
Bir toplumda statülere verilen değer,"toplumsal prestij" ile ifade edilir.
Bilimsel bir çalışmada izlenmesi gereken aşamalar,GÖZLEM,VARSAYIM,DENEYLEME,GENELLEME şeklinde sıralanmalıdır.
Ölçülebilen olayların sayısal olarak ifade edilmesini,elde edilen veriler arasında bağ kurmayı sağlayan araştırma tekniği,"istatistik analizler"dir.
İçinde;toplumsal ilişkilerin,olayların oluştuğu,toplumsal kurumların,grupların yer aldığı,nüfus ile yerleşim tarzının biçimlendiği toplumsal bir varlıktır.Tanımı verilen kavram "toplumsal yapı"dır.
Yatay hareketliliği açıklayan ifade;Bir tabakada yer alan bireyin yaşam standardı değişmeksizin iş yerini ve çevresini değiştirmesi.
Hipotez;Doğruluğu ya da yanlışlığı kesin olmayan,kanıtlanmak üzere ortaya atılmış,araştırmacının geçici açıklamasıdır.
Bireyin yerine getirdiği roller birbirine benziyorsa bu roller birbirini kolaylaştırabilir.Buna "rol pekiştirmesi" denir.
Aile,arkadaşlık,komşuluk gibi gruplarda görülen ilişkilere birincil ilişkiler denir.
Toplulukların göçebelikten toprağa yerleşerek toplumsal düzene geçmelerinin en önemli nedeni,tarımsal faaliyetlerin başlamasıdır.
Gelir düzeyi,yaşam biçimi,eğitim,saygınlık,üretim araçlarına sahip oluş gibi özellikler bakımından birbirine benzeyen insanların oluşturduğu kategori,"toplumsal sınıf" kategorisidir.
Toplumsal tabakalaşma piramidi toplumların gelişmişliği hakkında bilgiler verir.Toplumun refah seviyesi orta tabakayı oluşturan bireylerin sayısının fazlalığı ile doğru orantılıdır.
Toplumsal olgu;toplumsal ilişkiler sonucunda aynı alanda gerçekleşen birçok toplumsal olayın genel adıdır.
Toplumsal yığın;fiziksel olarak bir arada olmalarına rağmen,aralarında sosyal ilişki yok denecek kadar az olan insanlardan oluşur.
Araştırılan konunun ya da sorunun doğal akışı içinde sistemli ve amaçlı incelenmesidir.Tanımı verilen kavram "gözlem" dir.
Bilimin temel nitelikleri,sistemli olması,olgusal olması,evrensel olması.
Sınırları belirlenmiş tek bir konuyu,belirli bir planla ve tüm yönleriyle derinlemesine inceleme tekniği;"monografi"dir.
Sosyal olgular,geneldir ve soyuttur.
Sosyoloji biliminin ilkeleri;Bireysel değil,toplumsal sorunlarla ilgilenir,Bilimsel araştırmalarda önyargılı düşüncelerden uzak durmaya çalışır,Bilimsel yöntem ve veri toplama tekniklerini kullanarak bilimsel bilgilere ulaşmaya çalışır.
Bireyi grup içinde ele alan bireyin grup ile etkileşimini inceleyen,sosyoloji ve psikoloji arasındaki ilişkiler sonucu 20.yüzyılda ortaya çıkan bilim dalı,"Sosyal psikoloji" bilimidir.
Tümdengelim akıl yürütme türünde zihin,genelden-özele doğru bir yöne doğru akıl yürütme yapar.
Varsayım;Doğruluğu ya da yanlışlığı kesin olmayan,kanıtlanmak üzere ortaya atılmış,araştırmacının geçici açıklamasıdır.
"Araştırmacının araştırma sırasında bir takım ön yargılardan,inançlardan,arzu ve çıkarlardan arınması" gerektiğini ifade eden ilke "nesnellik ilkesi"dir.
Sınırları belirlenmiş tek bir konunun,bütün yönleriyle derinlemesine incelendiği araştırma tekniğine monografi denir.
Fiziksel çevre,nüfus,kültür,toplumsal ilişkiler toplumsal yapıyı oluşturan öğelerdendir.
Toplumsal tabakalaşma;Toplumu oluşturan nüfusun bir ya da daha fazla ölçütlere göre hiyerarşik olarak sıralanmasıdır.
Birincil toplumsal ilişkilerin özellikleri,duygusal boyutlu olmalarıdır.
Toplumsal rol;Toplumun belirli bir statüde bulunan bireyden beklediği davranışların bütününe verilen isimdir.
Gelenek ve göreneklerin etkili olması,köy toplumsal grubunun özelliklerindendir.
Ekonomi birliği;Fert başına düşen milli gelir,bireylere dengeli yansıyarak arttıkça,bireyler arasında gelişen güçlü ilişkiler millet temeline dayalı bir sosyal yapı geliştirir.
Zengin bir hatıra mirasına sahip olma,beraber yaşama isteğinde olma,tarihsel mirası sahiplenen ortak iradeye sahip olma.Verilenler Atatürk'ün Millet anlayışını oluşturan değerlerdendir.
Açık sınıf tabakalaşmasında bireylerin statülerinin artması ya da azalmasında belirleyici olan temel faktör,yetenek ve başarılardır.
Kapalı tabakalaşma;Tabakalar arasında geçiş yapmak olanaklı değildir,bireylerin yer alacağı tabaka doğumla belirlenir,kölelik ve kast sistemi buna en uygun örneklerdir.
İflas eden bir fabrika sahibinin fabrikada işçi olarak çalışmaya başlaması,"dikey toplumsal hareketliliğe örnek olur."
Toplumsal olgunun özellikleri;Geneldir,sayılarla ifade edilmez,yeri ve zamanı belli bir olay ile sınırlı değildir.
Yaşlılar,aynı meslekte olanlar,üniversite çağına gelen gençler "toplumsal kategori"ye örnek gösterilebilir.
Kuram;Bilgi edinme sürecinde ortaya atılan,geçerliliği ve güvenirliliği bilimsel yöntemle saptanmış bilgi ve açıklama düzenidir.
"Araştırmacı üzerinde çalışmaya karar verdiği konu hakkında daha önce edindiği bilgi birikimini yok saymalı,bunları biliyormuş gibi davranmalı ve çalışmasını bu şekilde gerçekleştirmelidir."Açıklaması verilen,bilimsel çalışmalarda uyulması beklenen ilke;"bilmediğini var saymak ilkesi"dir.
Küçük gruplarda bireyler arasındaki yaklaşma ve uzaklaşma modellerini açıklamayı sağlayan bir araştırma tekniğidir.Üzerinde araştırma yapılan grup küçük olmalı ve bireyler birbirini tanımalıdır.Açıklaması yapılan araştırma tekniği;"Sosyometri" dir.
Toplumsal kontrol;Bir toplumda olumlu olarak değerlendirilen davranış biçimlerinin,o toplumun üyelerince benimsenmesini sağlamayı amaçlayan yolların ya da önlemlerin tümüne denir.
Toplumsal değerlerin işlevleri;Bireyin hangi durumlarda nasıl davranacağını önceden belirlemesi,bireyin toplumsal kimliğini oluşturma sürecinde rol oynaması,toplumsal baskılar uygulayarak bireylerin davranışlarını kontrol etmesi.
Hukuk kuralları resmi normdur.
Birincil toplumsal grupların özellikleri,üye sayısının az olmasıdır.
Bireyin kendi özgür iradesi ile katıldığı sosyal gruplar,siyasi partiler ve derneklerdir.
Toprağa yerleşmenin nedenleri;Nüfus sayısı ve yoğunluğu arttığı için göç etmenin zorlaşması,üretim araç ve gereçlerinin geliştirilmesi,hayvanların evcilleştirilmesi.
Yatay hareketlilik;Bir tabakada yer alan bireyin yaşam koşulları değişmeksizin,iş yerini ve çevresini değiştirmesidir.
Klan ile boyların ortak özellikleri;Göçebe topluluklar olması,totem inancına sahip olunması,geçimlerinin avcılık ve toplayıcılığa dayanması.
Tarih bilimi;Toplumlarda yaşanmış geçmişteki olayları yer ve zaman bildirerek ve belgelere dayandırarak açıklayan bir bilimdir.
Psikoloji bilimi;Gözlenebilir insan ve hayvan davranışlarını inceleyen bir bilimdir.
Siyaset bilimi;Devletin ve diğer siyasal kurumların amaç ve işleyişlerini,iktidar olgusunu,yönetimin işlevini inceleyen bir bilimdir.
Bir konunun çeşitli yönleri vardır.Bu nedenle araştırmacı,incelediği konunun sınırlarını çizmeli,neyi araştıracağını belirlemelidir.Açıklaması yapılan bilimsel çalışmanın ilkelerinden "konunun sınırlandırılması ilkesi"açıklanmıştır.
İstatistik analizler;Elde edilen verilerin sayılarla ifade edilmesini,verilerin çözümlenip yorumlanmasını sağlayan araştırma tekniğidir.
Toplumsal norm özellikleri;Her toplumun kendi yapısına özgü normlarının olması,bireylerarası ilişkilerin kurulmasında önemli bir etkiye sahip olması,yaptırımlar aracılığıyla bireylerin davranışlarını biçimlendirmesi.
Toplumsal kategori;Aynı fiziksel mekanı paylaşmayan,ancak yaş,cinsiyet,meslek,gelir,eğitim gibi bir takım özelliklere göre oluşan topluluklardır.
Toplumsal yığın;Sıradan kalabalıklar,izleyici ve dinleyici kalabalığı,gösteri kalabalığı,etkin kalabalıklar.
Toplumsal sınıf;Gelir düzeyi,yaşam biçimi,eğitim,saygınlık,üretim araçlarına sahip oluş gibi özellikler bakımından birbirine benzeyen insanların oluşturduğu bir kategoridir.
Sosyolojinin kelime anlamı,toplum bilimi dir.
Sosyoloji,toplumu bilimsel olarak anlamaya çalışır,toplumsal değişmenin nasıl işlediğini inceler,toplumlar arası benzerlik ve farklılıkları saptayarak genellemelere ulaşır.
Belli bir toprak parçasında yerleşmiş olmak,ihtiyaçları karşılayan işlevleri yerine getirmek,değişmeye rağmen süreklilik göstermek ortak bir kültürü paylaşmak.Verilenler "toplum"un oluşabilmesinin koşullarındandır.
Geçimleri avcılık ve toplayıcılıktır,totemizm inancına sahiptirler,yönetenler ve yönetilenler ayrımı yoktur bu nedenle devlet de yoktur.Verilenler "ilkel göçebe toplumlar"a ait özelliklerdendir.
Antropoloji;İnsanın kökenini,biyolojik özelliklerini,evrimini,ilkel toplulukları ve kültürlerini inceleyen bilim dalıdır.
"Araştırmacının,araştırma sırasında birtakım ön yargılardan,inançlardan,arzu ve çıkarlarından arınmasıdır" Açıklaması yapılan ilke "Nesnellik" ilkesidir.
Bilimin gözlenebilir,deney yapılabilir olgulara dayanması,bilimin "olgusal olma" niteliğinin gereğidir.
Bir ilişkinin toplumsal nitelik taşıması için sahip olması gereken özellikler;Bireyler birbirinden haberdar olmalıdır.Belli bir süre devam etmelidir.Bireyler arasında karşılıklı etkileşim olmalıdır.
Toplumsal statünün özellikleri;Bireylerin birden fazla statüsü vardır.Bireyin toplum içindeki konumunu yansıtır.Bireyler statülerini tek başlarına belirleyemez.
Hukuki yaptırımlar,"resmi" toplumsal kontrol mekanizmalarındandır.
Olumsuz toplumsal sapmanın nedenleri;Psikolojik uyumsuzluklar.Farklı kültürlerden gelmiş olma.Bireyde zihinsel eksikliğin olması.
"Aile" bireyin isteğinin dışında katıldığı gruplardandır.Dernek,siyasi parti,arkadaşlık grupları ise bireyin kendi isteğiyle katıldığı gruplardandır.
Bir toplumda statülere verilen değer,"toplumsal prestij" ile ifade edilir.
Bilimsel bir çalışmada izlenmesi gereken aşamalar,GÖZLEM,VARSAYIM,DENEYLEME,GENELLEME şeklinde sıralanmalıdır.
Ölçülebilen olayların sayısal olarak ifade edilmesini,elde edilen veriler arasında bağ kurmayı sağlayan araştırma tekniği,"istatistik analizler"dir.
İçinde;toplumsal ilişkilerin,olayların oluştuğu,toplumsal kurumların,grupların yer aldığı,nüfus ile yerleşim tarzının biçimlendiği toplumsal bir varlıktır.Tanımı verilen kavram "toplumsal yapı"dır.
Yatay hareketliliği açıklayan ifade;Bir tabakada yer alan bireyin yaşam standardı değişmeksizin iş yerini ve çevresini değiştirmesi.
Hipotez;Doğruluğu ya da yanlışlığı kesin olmayan,kanıtlanmak üzere ortaya atılmış,araştırmacının geçici açıklamasıdır.
Bireyin yerine getirdiği roller birbirine benziyorsa bu roller birbirini kolaylaştırabilir.Buna "rol pekiştirmesi" denir.
Aile,arkadaşlık,komşuluk gibi gruplarda görülen ilişkilere birincil ilişkiler denir.
Toplulukların göçebelikten toprağa yerleşerek toplumsal düzene geçmelerinin en önemli nedeni,tarımsal faaliyetlerin başlamasıdır.
Gelir düzeyi,yaşam biçimi,eğitim,saygınlık,üretim araçlarına sahip oluş gibi özellikler bakımından birbirine benzeyen insanların oluşturduğu kategori,"toplumsal sınıf" kategorisidir.
Toplumsal tabakalaşma piramidi toplumların gelişmişliği hakkında bilgiler verir.Toplumun refah seviyesi orta tabakayı oluşturan bireylerin sayısının fazlalığı ile doğru orantılıdır.
Toplumsal olgu;toplumsal ilişkiler sonucunda aynı alanda gerçekleşen birçok toplumsal olayın genel adıdır.
Toplumsal yığın;fiziksel olarak bir arada olmalarına rağmen,aralarında sosyal ilişki yok denecek kadar az olan insanlardan oluşur.
Araştırılan konunun ya da sorunun doğal akışı içinde sistemli ve amaçlı incelenmesidir.Tanımı verilen kavram "gözlem" dir.
Bilimin temel nitelikleri,sistemli olması,olgusal olması,evrensel olması.
Sınırları belirlenmiş tek bir konuyu,belirli bir planla ve tüm yönleriyle derinlemesine inceleme tekniği;"monografi"dir.
