Dil anlatım 4 ders notlarım
Gönderilme zamanı: 26 Tem 2012, 19:07
Öyküleme: Geçmişe yönelik olayların zaman sırasına göre ilgi uyandıracak biçimde anlatılmasına denir
Epik şiir: Toplum içinde okunan, kahramanlık olaylarını yüceltici öyküleyici şiirlere denir
Lirik anlatımda duyguların ifade edilmesi esastır.
Lirik şiir: Duyğu ve düşüncelerin düş gücüyle zenginleşip çoşkulu bir dille anlatıldığı şiir türüdür.
Lirizm: Breysel duyguların içten getirildiği gibi çoşkulu, etkili dille anlatılmasına denir.
Monolog: Tiyatro oyunlarında kahramanlardan birinin sahnede kendi kendine yaptığı uzun konuşmanın bütününe denir.
Diyalog: Oyun, roman, hikaye gibi edebiyat türlerinden iki ya da daha çok kişi arasındaki konuşmaya verilen ad.
Porte: Betimleme içinde bir insanın iç ve dış özelliklerle ortaya çıkan anlatımdır.
Fiziki porte: Fiziki porte insanın dış görünüşünün eksiksiz bir fotoğrafıdır.
Ruhi porte: Bir insanın iç dünyasını, tutum ve davranışlarını betimlemeye ruhi porte denir.
Sıfat: İsimden önce gelerek ismi niteliklerini ve niceliklerini belirler
İşaret sıfatı: İsimleri işaret ederek, göstererek belirten sıfatlar
Örnek
Bu eve kim girecek?
O lunaparkta mutlaka gitmeliyiz?
Öteki elbiseyi ben deneyebilirmiyim?
Sayı sıfatı: İsimlerini, sayılarını, sıralarını, bölümlerini ve parçalarını kesin olarak belirten sayı sıfatı denir.
Örnek
Beş gün sonra Urfa’ya gideceğim.
Onar kişilik gruplara ayrılınız.
Üçincü listeye bakabilirmiyim
Sayı sıfatları dörde ayrılır
1- Asıl sayı sıfatı: isimlerin sayılarını kesin olarak bildiren sayılardır
Örnek
Üç kilo kiraz istiyorum
Aradan on dört yıl geçti
2- Sıra sayı sıfatları : İsimlerin sıfatlarını drecelerini, belirten sıfatlara sıra sayı sıfatı denir.
Asıl sayılara “ –nci, -ncu, -ncü ekleri olur
Örnek
• Üçüncü caddeden sağa dönün
• Beşinci sınıflar tiyatro oyunu için hazırlanıyor
• Sekizinci katta oturuyoruz
3- Üleştirme sayı sıfatları: İsimlerin bölümlere ayrıldığını belirten sıfatlara denir
Üleştirme sayı sıfatları, sayı isimlerine getirilen, “-er, -ar, -şer, şar ekleri ile oluşur
Örnek
• Beşer kişilik gruplara ayrıldık
• Yarımşar kiloluk iç paket çay aldım.
• Provalar ikişer saat arayla yapılacak
4- Kesin sayı sıfatı: İsimlerin parçalarını belirten sıfatlara kesin sayı sıfatı denir
Örnek
• Yarım kilo da şeftali tart.
• Her gün iki buçuk litre su içebilirsiniz
• Bu yıl ki karın dörtte biri benimdir.
Belgisiz sıfatlar: isimleri kesin olarak değil aşağı yıkarı belirten sıfatlara denir
Örnek
• Birçok memleket gezdim
• Birkaç gün yokum
• Bir gün benimde bir evim olacak
Soru sıfatları: İsimlerin durumlarını biçimlerini, sayılarını soru yoluyla belirten sıfatlara denir.
Örnek
• Ne kadar?
• Hangi yoldan gideceğim?
• Kaçıncı katta oturuyorlar?
• Hangi tiyatroya gidelirm?
Not: Pekiştirme sıfatları yapılırken sıfatın önüne m, p, p, r, s ünsüzlerinden oluşan bir hece getirilir. Böylece sıfat olan sözcüklere yeni bir hece eklernir
• Yapılarına göre sıfatlar
• Basit sıfatlar
• Türemiş sıfatlar
• Bileşik sıfatlar
Basit sıfatlar: Her hangi bir yapım eki almamış ve başka bir sözcük ile birleşmemiş olan sıfatlara basit sıfatlar denir
Örnek
- Küçük cocuk, sulu elma, kara gün üç kitap, düz hat, son gün, acı biberi üç kaktüs
Türemiş sıfatlar: İsim ya da eylem köklerine getirilen yapım ekleriyle yapılan sıfatlar
-Li, -lı, -lu, -lü, eki ile
Örnek
- Aynalı dolap, yünlü kumaş,i sulu elma, tatlı dil
Birleşik sıfatlar: Birden çok sözcüğün bir araya gelip birleşmesiyle oluşmuş sıfatlar
Örnek:
- Mirasyedi ( adam ), Delikanlı (çocuk), hiçbir (zaman)
Hikaye
• Hikaye temeli gerçek yada tasarlanmış bir olaydır
• Hikaye etme ise, bu olayı belli bir düzen içinde anlatmaktır.
• Hikeye etmenin üç temel ana unsuru vardır
Olay: Genellikle söylemek istediklerimizi olaya bağlatarak anlatılır
Giriş: ( serim ) Hikayemide olayın ortaya konulduğu yani yazının başlandığı giriş bölümüdür
• Anlatılmak istenen olay, olayın geçtipi yer ve zaman ile kişiler bu bölümde okuyucuya tanıtılır.
• Gelişe bölümüne göre kısa sonuç bölümüne göre uzundur.
Gelişme: ( düğüm ) Ortaya konulan olayın açıldığı okuyucuyu meraklandıracak şekilde geliştirildiği bölümdür.
• Bu bölümde okuyucunun merakı artar sonucunun ne olacağı üzeri,ne düşünmeye başlar.
Sonuç: Hikaye olay ve olayların çözüldüğü, merak edilen konuların ortadan kalktığı, bütün soruların cevaplandığı bölümdür.
KİŞİLER : Hikayede anlatılan olaylar genellikle kişi ( şahıs) veya kişilerin başından geçer.
• Nasıl ki olaylar tasarlanmış olabilirse, kişi veya kişilerde tasarlanmış olabilir
• Kişi veya kişiler gerçeğe uygun olmalıdır.
YER ZAMAN: Hikayenin kahramanı kişi veya kişilerin etrafında dönen olaylar, eblirli yer / yerlerde ve belirli zaman dilimleri içerisinde geçer.
Hikayede yer ve zamanın önemi
• Olay, kendi başından geçmiş gibi anlatılır. Kişi “ben” denir.
• Olay, üçüncü bir kişi başından geçmiş gibi anlatılır. Kişi “o” dur.
• Olay başkasının başından duyulmuş gibi anlatılır.
Hikayeci: Hikayeyi anlatan kişiye denir.
Lakap: soyadı gibi kullanılan sözcüklere denir.
• Lakaplar öz adlardan önce gelir
• 20. yy la doğru aydın kişiler, babalarının adlarını ikinci ad olarak kullanmaya başladılar.
İsim: Varlıkları ya da eylemleri bildiren, tanıtan sözcüklere denir.
Varlık ismi, Alper Tunga, Ayla Biber
Eylem isimleri: Uymak, Gülmek
Fantastik eserde görünenler
• Düşsel bir dünya
• Tabiat dışı varlıklar
• Bilinmeyen bir coğrafya
Not bütün konuları yazamadım.
İsteyen kitabın tüm içerikleri içinde olan aöl nin resmi sitesi
http://egitek.meb.gov.tr/aok/Aok_Kitapl ... atim_4.htm
buradan indirip ve ya site üzerinden çalışabilir.
Epik şiir: Toplum içinde okunan, kahramanlık olaylarını yüceltici öyküleyici şiirlere denir
Lirik anlatımda duyguların ifade edilmesi esastır.
Lirik şiir: Duyğu ve düşüncelerin düş gücüyle zenginleşip çoşkulu bir dille anlatıldığı şiir türüdür.
Lirizm: Breysel duyguların içten getirildiği gibi çoşkulu, etkili dille anlatılmasına denir.
Monolog: Tiyatro oyunlarında kahramanlardan birinin sahnede kendi kendine yaptığı uzun konuşmanın bütününe denir.
Diyalog: Oyun, roman, hikaye gibi edebiyat türlerinden iki ya da daha çok kişi arasındaki konuşmaya verilen ad.
Porte: Betimleme içinde bir insanın iç ve dış özelliklerle ortaya çıkan anlatımdır.
Fiziki porte: Fiziki porte insanın dış görünüşünün eksiksiz bir fotoğrafıdır.
Ruhi porte: Bir insanın iç dünyasını, tutum ve davranışlarını betimlemeye ruhi porte denir.
Sıfat: İsimden önce gelerek ismi niteliklerini ve niceliklerini belirler
İşaret sıfatı: İsimleri işaret ederek, göstererek belirten sıfatlar
Örnek
Bu eve kim girecek?
O lunaparkta mutlaka gitmeliyiz?
Öteki elbiseyi ben deneyebilirmiyim?
Sayı sıfatı: İsimlerini, sayılarını, sıralarını, bölümlerini ve parçalarını kesin olarak belirten sayı sıfatı denir.
Örnek
Beş gün sonra Urfa’ya gideceğim.
Onar kişilik gruplara ayrılınız.
Üçincü listeye bakabilirmiyim
Sayı sıfatları dörde ayrılır
1- Asıl sayı sıfatı: isimlerin sayılarını kesin olarak bildiren sayılardır
Örnek
Üç kilo kiraz istiyorum
Aradan on dört yıl geçti
2- Sıra sayı sıfatları : İsimlerin sıfatlarını drecelerini, belirten sıfatlara sıra sayı sıfatı denir.
Asıl sayılara “ –nci, -ncu, -ncü ekleri olur
Örnek
• Üçüncü caddeden sağa dönün
• Beşinci sınıflar tiyatro oyunu için hazırlanıyor
• Sekizinci katta oturuyoruz
3- Üleştirme sayı sıfatları: İsimlerin bölümlere ayrıldığını belirten sıfatlara denir
Üleştirme sayı sıfatları, sayı isimlerine getirilen, “-er, -ar, -şer, şar ekleri ile oluşur
Örnek
• Beşer kişilik gruplara ayrıldık
• Yarımşar kiloluk iç paket çay aldım.
• Provalar ikişer saat arayla yapılacak
4- Kesin sayı sıfatı: İsimlerin parçalarını belirten sıfatlara kesin sayı sıfatı denir
Örnek
• Yarım kilo da şeftali tart.
• Her gün iki buçuk litre su içebilirsiniz
• Bu yıl ki karın dörtte biri benimdir.
Belgisiz sıfatlar: isimleri kesin olarak değil aşağı yıkarı belirten sıfatlara denir
Örnek
• Birçok memleket gezdim
• Birkaç gün yokum
• Bir gün benimde bir evim olacak
Soru sıfatları: İsimlerin durumlarını biçimlerini, sayılarını soru yoluyla belirten sıfatlara denir.
Örnek
• Ne kadar?
• Hangi yoldan gideceğim?
• Kaçıncı katta oturuyorlar?
• Hangi tiyatroya gidelirm?
Not: Pekiştirme sıfatları yapılırken sıfatın önüne m, p, p, r, s ünsüzlerinden oluşan bir hece getirilir. Böylece sıfat olan sözcüklere yeni bir hece eklernir
• Yapılarına göre sıfatlar
• Basit sıfatlar
• Türemiş sıfatlar
• Bileşik sıfatlar
Basit sıfatlar: Her hangi bir yapım eki almamış ve başka bir sözcük ile birleşmemiş olan sıfatlara basit sıfatlar denir
Örnek
- Küçük cocuk, sulu elma, kara gün üç kitap, düz hat, son gün, acı biberi üç kaktüs
Türemiş sıfatlar: İsim ya da eylem köklerine getirilen yapım ekleriyle yapılan sıfatlar
-Li, -lı, -lu, -lü, eki ile
Örnek
- Aynalı dolap, yünlü kumaş,i sulu elma, tatlı dil
Birleşik sıfatlar: Birden çok sözcüğün bir araya gelip birleşmesiyle oluşmuş sıfatlar
Örnek:
- Mirasyedi ( adam ), Delikanlı (çocuk), hiçbir (zaman)
Hikaye
• Hikaye temeli gerçek yada tasarlanmış bir olaydır
• Hikaye etme ise, bu olayı belli bir düzen içinde anlatmaktır.
• Hikeye etmenin üç temel ana unsuru vardır
Olay: Genellikle söylemek istediklerimizi olaya bağlatarak anlatılır
Giriş: ( serim ) Hikayemide olayın ortaya konulduğu yani yazının başlandığı giriş bölümüdür
• Anlatılmak istenen olay, olayın geçtipi yer ve zaman ile kişiler bu bölümde okuyucuya tanıtılır.
• Gelişe bölümüne göre kısa sonuç bölümüne göre uzundur.
Gelişme: ( düğüm ) Ortaya konulan olayın açıldığı okuyucuyu meraklandıracak şekilde geliştirildiği bölümdür.
• Bu bölümde okuyucunun merakı artar sonucunun ne olacağı üzeri,ne düşünmeye başlar.
Sonuç: Hikaye olay ve olayların çözüldüğü, merak edilen konuların ortadan kalktığı, bütün soruların cevaplandığı bölümdür.
KİŞİLER : Hikayede anlatılan olaylar genellikle kişi ( şahıs) veya kişilerin başından geçer.
• Nasıl ki olaylar tasarlanmış olabilirse, kişi veya kişilerde tasarlanmış olabilir
• Kişi veya kişiler gerçeğe uygun olmalıdır.
YER ZAMAN: Hikayenin kahramanı kişi veya kişilerin etrafında dönen olaylar, eblirli yer / yerlerde ve belirli zaman dilimleri içerisinde geçer.
Hikayede yer ve zamanın önemi
• Olay, kendi başından geçmiş gibi anlatılır. Kişi “ben” denir.
• Olay, üçüncü bir kişi başından geçmiş gibi anlatılır. Kişi “o” dur.
• Olay başkasının başından duyulmuş gibi anlatılır.
Hikayeci: Hikayeyi anlatan kişiye denir.
Lakap: soyadı gibi kullanılan sözcüklere denir.
• Lakaplar öz adlardan önce gelir
• 20. yy la doğru aydın kişiler, babalarının adlarını ikinci ad olarak kullanmaya başladılar.
İsim: Varlıkları ya da eylemleri bildiren, tanıtan sözcüklere denir.
Varlık ismi, Alper Tunga, Ayla Biber
Eylem isimleri: Uymak, Gülmek
Fantastik eserde görünenler
• Düşsel bir dünya
• Tabiat dışı varlıklar
• Bilinmeyen bir coğrafya
Not bütün konuları yazamadım.
İsteyen kitabın tüm içerikleri içinde olan aöl nin resmi sitesi
http://egitek.meb.gov.tr/aok/Aok_Kitapl ... atim_4.htm
buradan indirip ve ya site üzerinden çalışabilir.